Cây đùm tũm (mâm xôi) và 5 bài thuốc chữa tiểu đường, sỏi thận, sưng gan, viêm tuyến vú hiệu quả

Cây đùm tũm (cây mâm xôi) là dược liệu quý được sử dụng phổ biến trong Đông y. Toàn bộ các bộ phận của cây đều được dùng làm thuốc. Hãy theo dõi bài viết để biết chi tiết cách dùng quả, thân lá của cây thuốc điều trị đa dạng các bệnh lý khác nhau.

Tên gọi khác: Cây mâm xôi, cây ngấy, ngấy chĩa lá, ngũ gia bì, đũm hương, cây tu hú.

Tên khoa học: Rubus cochinchinenis Tratt

Họ: Hoa hồng (Rosaceae)

Thông tin, mô tả cây đùm tũm

1. Đặc điểm thực vật

Cây nhỡ, rất nhiều cành, cành nhiều khi vươn dài tới vài mét. Cành có lông, trên có gai nhỏ, cong về phía gốc, phía dưới gai phình ra, lá kép có đến 3-5 lá chét giữa lơn hơn cả, mép có răng cưa, mặt trên nhẵn, mặt dưới có nhiều lông, cuống chung dài 3-6cm, có gai, hoa mọc thành chuỳ nhỏ ở đầu cành hay kẽ lá. Quả kép hình cầu, bọc trong lá đài, gồm nhiều quả hạch nhỏ. Khi chín có màu đỏ hay đen nhạt, ăn được.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Cây mọc hoang ở khắp miền rừng núi nước ta, thường ở ven rừng hay nơi đã phát quang.

Bộ phận dùng: Thân, lá

Thu hái: Quanh năm nhưng hay hái nhất vào giữa mùa hạ.

Chế biến: Phơi khô để giành dùng cả năm.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Toàn cây Đùm đũm đều có thể dùng làm thuốc. Lá có vị se, có tác dụng hoạt huyết, thanh nhiệt, tán ứ, tiêu viêm. Quả có vị ngọt nhạt, tính bình, có tác dụng bổ can thận, giữ tinh khí, làm cường dương, mạnh sức.

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Quả có vitamin C, pectin, fructoz, acid ellagic và acid hữu cơ khác. Quả Đùm đũm phải bảo quản trong tủ lạnh vì nó chóng hư. Lá có flavonoid, tanin, fragarin, acid gallic và ellagic.

Tác dụng dược lý của cây đùm tũm

Chống oxy hóa: quả Đùm đũm có vitamin C, flavonoid, acid ellagic, là những chất chống oxy hóa. Acid ellagic có khả năng chống oxy hóa tương đương vitamin E, vì vậy nên ăn quả Đùm đũm để chống lão hóa, ngừa bệnh tim mạch, đái tháo đường và ung thư.

Bệnh tiết niệu: xưa kia người ta dùng quả Đùm đũm để trị nhiễm trùng đường tiểu, tuy nhiên những thử nghiệm khác không thấy tính kháng khuẩn của dịch quả Đùm đũm. Có báo cáo cho rằng nước sắc rễ và lá trị được nhiễm trùng đường tiểu do E. coli.

Tăng khả năng tình dục: nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy cơ quan sinh dục suy yếu có hàm lượng kẽm thấp. Các nhà khoa học phát hiện trong hạt quả Đùm đũm có hàm lượng kẽm rất cao, được cơ thể hấp thụ tốt. Kẽm là chất dinh dưỡng quan trọng cho tình dục, nó có thể kiểm soát hàm lượng testosteron, giúp nam giới nhanh chóng hưng phấn và tăng cường sức mạnh của tinh trùng. Các nhà khoa học còn khuyên trước khi quan hệ tình dục nên ăn mấy quả Đùm đũm vì trong quả Đùm đũm còn có hàm lượng chất chống oxy hóa rất cao, giúp máu lưu thông tốt hơn tới cơ quan sinh dục.

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây đùm tũm

1. Cây đùm tũm trị đái tháo đường

Đông y quan niệm đái tháo đường thuộc chứng tiêu khát do chân âm hao tổn. Phế khát gây thích uống nhiều, vị khát gây ăn nhiều không biết no, thận khát sinh ra tiểu nhiều. Quả Đùm đũm thanh nhiệt, giải khát, giúp hỗ trợ thanh nhiệt ở các tạng phủ bệnh. Vị ngọt trong quả Đùm đũm là fructose, một loại “đường chậm” vì thế người bị đái tháo đường không phải kiêng dùng. Briggs C.J. công bố rằng Đùm đũm làm giảm đáng kể glucose huyết ở vật thí nghiệm (Can Pharmaceutical 1997).

2. Bài thuốc trị sạn thận từ cây đùm tũm

Đùm đũm làm giảm lượng lớn canxi trong nước tiểu, vì vậy có khả năng chống sạn thận.

3. Bài thuốc chống ốm nghén

Kinh nghiệm dân gian dùng quả Đùm đũm cho phụ nữ ốm nghén. Tuy nhiên, với dược học hiện đại, chưa có công bố thử nghiệm về tác hại của quả Đùm đũm vào thai nhi, vì vậy, nên cẩn thận khi dùng cho thai phụ.

4. Trị viêm gan mạn tính, sưng gan, viêm tuyến vú

Dùng 30 – 40g cành lá cây Đùm đũm, với cây ô rô, mộc thông, mỗi vị 15 – 20g, sắc uống.

5. Trị viêm gan cấp và mạn, viêm tuyến vú, viêm loét miệng

Cành lá cây Đùm đũm 30g, ba kích, kim anh, mỗi vị 10 – 15g, sắc uống.

Lưu ý khi sử dụng dược liệu đùm đũm

Lưu ý khi sử dụng cây đùm tũm chữa bệnh

Để sử dụng đùm đũm một cách an toàn và có hiệu quả, bạn nên tham khảo trước ý kiến từ các bác sĩ, thầy thuốc đông y uy tín. Một số thuốc, thực phẩm chức năng hay thảo dược khác mà bạn đang dùng có thể gây ra những tương tác không mong muốn với dược liệu này.

Trong quá trình sử dụng, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường, hãy tạm ngưng dùng và thông báo ngay cho bác sĩ.

Chưa có đầy đủ thông tin về việc sử dụng đùm đũm trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi dùng thảo dược này.

Đùm đũm có thể tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hay dược liệu khác mà bạn đang sử dụng. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi dùng, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ và thầy thuốc trước khi muốn dùng bất kỳ loại dược liệu nào.

Hiện nay trên thị trường có nhiều loại dược liệu đùm đũm. Nên chú ý trong việc lựa chọn nguyên liệu để tránh gây ảnh hưởng đến kết quả điều trị.

Tình trạng sử dụng tùy tiện các bài thuốc từ dược liệu đùm đũm có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn. Để hạn chế rủi ro khi áp dụng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đùm đũm điều trị bệnh dạ dày chỉ phù hợp với người bệnh nhẹ. Đối với bệnh lý mãn tính cần sử dụng thêm các phương pháp khác. Hiện nay sử dụng thảo dược tự nhiên được nhiều người bệnh tin chọn. Bởi lẽ:

Thảo dược tự nhiên an toàn, lành tính, không có tác dụng phụ, có thể dùng lâu dài

Cơ chế điều trị vừa tấn công nguyên căn gây bệnh, vừa bảo vệ và khôi phục chức năng dạ dày

Hiệu quả điều trị bền lâu, chống tái phát bệnh và phòng ngừa ung thư dạ dày

Trên thị trường hiện nay, viên uống “Dạ dày – tá tràng Metaherb” là sản phẩm kết hợp thảo dược khổ sâm, cam thảo, bồ công anh, nanocurcumin,… được bào chế theo công nghệ nano giúp tăng cường khả  năng hấp thu của cơ thể, giảm nhanh triệu chứng bệnh lý viêm đau dạ dày. Sản phẩm được tư vấn nghiên cứu bởi Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Xem thêm: Cây ớt và 17 bài thuốc chữa xương khớp, sốt rét, tiêu chảy, rụng tóc, mụn nhọt, rắn rết cắn… hiệu quả