Cây mặt quỷ (đơn mặt quỷ) và 5 bài thuốc chữa mụn nhọt, xương khớp, sán lỵ hiệu quả

Cây mặt quỷ còn được gọi với các tên khác như đơn mặt quỷ, nhàu tán, dây đất. Đây là cây thuốc quý, thường được ông cha ta dùng chữa mụn nhọt, sán lỵ, đau nhức xương khớp. Tuy nhiên, cây có hàm lượng độc nhất định nên người dùng cần lưu ý. 

Tên gọi khác: Ðơn mặt quỷ, Nhàu tán, Dây đất, Nhầu đó, Cây ganh.

Tên khoa học: Morinda umbellata L.

Họ: Cà phê (Rubiaceae)

Thông tin, mô tả cây mặt quỷ

1. Mô tả thực vật

Cây mọc toả ra hay leo, tới 10m. Lá hình trái xoan ngược rộng, thuôn, bầu dục, hay hình dải-ngọn giáo, thót lại ở gốc, tù nhọn hay có đuôi và nhọn mũi ở đầu, dài 2-12,5cm rộng tới 4cm, nhẵn hay có lông ở mặt dưới, gân phụ 4-6 cặp, cuống dài 1cm; lá kèm hình tam giác, cao 2-5mm. Hoa xếp thành đầu đường kính khoảng 6mm ở ngọn nhánh hay xếp hình tán. Hoa trắng, tràng có ống có lông ở vùng cổ, thuỳ 4 thon. Quả gồm những hạch dính nhau, rộng 8-10mm, gần hình cầu, dẹp, có bề mặt xù xì, với nhân cao 4mm, dày 2mm. Hạt 1 trong mỗi nhân. Ra hoa hầu như quanh năm.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Loài phân bố ở ẤnÐộ, Trung Quốc và Việt Nam. Thường gặp mọc ở các bờ đất dưới chân đồi ven suối, ven rừng đồng bằng, dưới tán các cây gỗ. Cũng gặp mọc bò trên các cây bụi ở nơi đất khô trãi nắng miền trung du từ Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Hoà Bình, Ninh Bình qua Thanh Hoá, Nghệ An đến Gia Lai.

Bộ phận dùng: Rễ, lá và toàn cây – Radix, Folium et Herba Morindae Umbellatae.

Thu hái, chế biến: Thu hái rễ vào mùa xuân, mùa thu, rửa sạch, loại bỏ rễ con, ngâm nước ấm, cắt ngắn rồi phơi.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Vị cay, ngọt, tính hơi nóng

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hoá học

Rễ chứa glucid và các dẫn xuất anthraquinone.

Tác dụng dược lý của cây mặt quỷ

Tác dụng thanh nhiệt, tá hoả, giải độc, ích thân, cường cân cốt.

Công dụng, chỉ định và phối hợp:

Ðược dùng trị mụn nhọt, lỵ, mẩn ngứa, ghẻ lở ngoài da. Còn dùng tẩy giun sán.

Ở Hoa Kỳ, rễ được dùng như một chất xổ mạnh.

Ở ẤnÐộ, lá phối hợp với một số chất thơm sắc nước uống dùng trị ỉa chảy và lỵ.

Ở Trung Quốc, theo Hải Nam thực vật chí, cả cây bỏ rễ chữa sốt, ho, cầm máu, trị đau dạ dày, viêm gan cấp, ngoại thương chảy máu, còn dùng trị Đau lưng, tê thấp. Liều dùng 10-15g sắc uống.

Ở Inđônêxia dùng chữa đau bụng, ỉa chảy, bệnh về cơ quan tiết niệu, bệnh đái đường bệnh tê phù, bệnh lao phổi, đau ngực, ho, đau gan, chữa các vết cắn, vết đứt và các vết thương khác.

Cây mặt quỷ và bài thuốc chữa đau nhức xương khớp

1. Chữa thấp khớp từ cây đơn mặt quỷ

Mặt quỷ, vỏ xà cừ, rễ Cỏ xước, rễ Chổi sể đồng 10g sắc nước uống.

2. Cây nhàu tán trị thận hư eo lưng đau

Vỏ rễ mặt quỷ 10g, thềm xương lợn, sắc nước uống. (Phúc Kiến trung thảo dược)

3. Dây đất chữa khớp đốt đau phong thấp

Rễ Dương giác đằng khô 20g, rượu nước sắc uống. (Phúc Kiến trung thảo dược)

4. Bài thuốc chữa giun sán, lỵ từ cây ganh

Chuẩn bị: 10 – 16g vỏ rễ cây mặt quỷ.

Thực hiện: Vị thuốc trên đem rửa sạch cho vào ấm, thêm 1 thăng nước. Sắc lấy 300ml thuốc, bỏ bã chia đều làm 3 lần uống, dùng 1 thang/ngày.

5. Bài thuốc chữa mẩn ngứa từ cây mặt quỷ

Chuẩn bị: 1 nắm lá cây mặt quỷ.

Thực hiện: Dược liệu trên đem rửa sạch rồi giã nát. Sau đó xoa nhẹ lên vùng da bị mẩn ngứa. Có thể kết hợp với sắc thân rễ dược liệu để uống với liều 10 – 15g mỗi ngày.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây mặt quỷ. Mặc dù có tác dụng trị bệnh rất tốt nhưng cây có độc, có thể gây hại cho sức khỏe nếu không đùng đúng cách. Cho nên, người bệnh cần dùng thuốc theo đúng chỉ định.

Xem thêm: Cây lu lu đực (cà đen, long quỳ) và 15 bài thuốc chữa mụn nhọt, bệnh ngoài da, đau nhức, viêm bàng quang, lỵ, viêm phế quản… hiệu quả