Cây seo gà và 7 bài thuốc chữa lỵ, mề đay, xuất huyết, rắn cắn, sa tử cung hiệu quả

Cây seo gà hay phượng vĩ là cây thuộc họ dương xỉ với bộ lá mọc dài. Cây có tác dụng chữa bệnh. Từ lâu cây đã được ông cha ta dùng để chữa lỵ, mề đay, xuất huyết, rắn cắn, sa tử cung.

Tên gọi khác: Cây phượng vĩ

Tên khoa học: Pteris multifida Poir

Họ: Dương xỉ

Thông tin, mô tả cây seo gà

1. Mô tả cây cây seo gà

Cây seo gà có bộ lá dài mọc tua ra từ cuối cuống của lá (Nhìn tựa như cái đuôi của con gà), lá cây seo cà có thể dài từ 10cm đến 25cm, mép lá có răng cưa nhỏ, thân nhỏ cao khoảng 20 cm đến 25 cm. Các bạn xem hình ảnh cây seo gà để thấy rõ hơn mô tả.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Ta có thể dễ dàng nhận thấy loài cây này mọc rất nhiều ở các tỉnh miền Bắc, ở cả đồng bằng và miền núi. Ở đồng bằng chúng ta thường thấy seo gà mọc ở các kẽ tường cổ, lâu năm, các chùa chiền, miếu, các bờ giếng, sau nhà nơi có đất ẩm và mát. Ở miền núi cây mọc nhiều các vách núi, kẽ đá ẩm ướt. Cây seo cà ở miền núi thường có kích thước lá to lớn và dài hơn cây mọc ở đồng bằng. Trước kia tôi thấy loài cây này mọc rất nhiều ở thôn quê nhưng ngày nay thì thấ chúng càng hiếm dần, chỉ còn có nhiều ở miền núi.

Bộ phần dùng: Theo kinh nghiệm dân gian toàn cây seo gà gồm cả lá, thân cây vè rễ trong đất đều được dùng làm thuốc.

Thu hái: Quanh năm

Chế biến: Rửa sạch, cắt ngắn, phơi khô để dùng dần

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Cây có vị ngọt, hơi đắng và hơi tê

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Có tới 11 hợp chất từ cây seo gà đã được xác định bởi Viện Công nghiệp dược phẩm Thượng Hải, Trung Quốc là: apigenin-7-O-β-D-glucopyranosyl-4′-O-α-L-rhamnopyranoside, luteolin-7-O-β-D-glucopyranoside, apigenin-7-O-β-D-glucopyranoside, apigenin, luteolin, naringenin-7-O-β-D-neohesperidoside, apigenin-7-O-β-D-neohesperidoside, apigenin-4′-O-α-L-rhamnopyranoside, (2S,3S)-pterosin C, isovanillic acid và ferulic acid (2)

Sau này các nhà nghiên cứu tiếp tục tìm ra thêm hai hợp chất bimutipterosin A và B từ cây seo gà, đây là các hợp chất đã được báo cáo cho thấy có tác dụng gây độc với dòng tế bào gây bệnh bạch cầu ở người

Tác dụng dược lý của cây seo gà

Kinh nghiệm dân gian

Từ lâu trong dân gian Việt Nam cây seo cà đã được sừ dụng làm thuốc, dưới đây là những công dụng của vị thuốc này theo kinh nghiệm từ trong dân gian:

• Điều trị tiêu chảy
• Điều trị bệnh kiết lỵ, đi cầu ra máu

Theo y học hiện đại

• Tác dụng gây độc với dòng tế bào gây bệnh bạch cầu ở người
• Hiệu quả ức chế khối u, thí nghiệm được tiến hành trên chuột bởi Khoa Phẫu thuật Bệnh viện Xiangya, Đại học Trung Nam Trường Sa, Hồ Nam, Trung Quốc
• Tác dụng chống oxi hóa của thảo dược này cũng đã được xác định
• Rễ cây seo gà có tác dụng kháng khuẩn
• Ngoài ra loài cây này còn có tác dụng cải tạo những vùng đất bị ô nhiễm, độc hại

Bài thuốc chữa bệnh từ cây seo gà

1. Chữa kiết lỵ (trực trùng) từ cây phượng vĩ

Cách 1: Rễ và lá seo gà so cho thơm 24g, nước 100ml, đun sôi giữ trong vòng 30 phút. Chia 2-3 lần uống trong ngày chữa lỵ trực trùng.

Cách 2: chè tươi 100g, seo gà khô 24g, nước 150ml, đun sôi giữ trong 30 phút. Chia 2-3 lần uống trong ngày chữa lỵ trực trùng.

2. Chữa kiết lỵ thần diệu, phương cực hay trong “Nam dược thần hiệu”:

Cỏ seo gà, dây mơ lông, rễ cỏ tranh, cây phèn đen, bằng nhau mỗi vị 20-30g, gừng sống 3 lát. Sắc đặc để nguội, uống vào lúc đói. – Chữa kiết lỵ ra máu, mủ: Cỏ seo gà 40g, dây mơ lông 30g, Binh lang 10g, phèn đen 30g, hàn thẻ 10g. Sắc với 4 bát nước, còn 1 bát rưỡi chia 2 lần uống. Ngày uống 4-5 lần. Kiêng mỡ, cá tanh.

3. Cây seo gà chữa lở loét, bệnh ngoài da

Cỏ seo gà đốt thành than tán bột, trộn với dầu vừng rồi bôi. Có thể dùng cây tươi giã đắp. – Bỏng lửa, bỏng nước sôi (cấp độ 1): Dùng 150g cỏ seo gà sao qua than tồn tính, tán nhuyễn thành bột mịn, thêm dầu vừng và bôi vào vết bỏng.

4. Bài thuốc chữa mề đay từ cây seo gà

Dùng 150g cỏ seo gà, 10g muối ăn, nấu lấy nước rửa chỗ bệnh.

5. Đau thương xuất huyết, chó nhà cắn bị thương

Dùng 30g lá cỏ seo gà, 30g lá Tử hoa địa đinh, tất cả đem giã nhuyễn bôi vào vết thương.

6. Rết cắn, sâu róm đốt bị thương

Dùng 60g lá cỏ seo gà tươi, 30g lá non chua me đất hoa vàng. Tất cả đem giã nhuyễn, đắp lên chỗ bị thương. – Thống kinh: Cỏ seo gà 30g, gừng tươi 15g, trứng gà 1 quả, đường cát trắng 15g. Đem cỏ seo gà và gừng tươi cùng chưng với nước, bỏ bã, nhân lúc còn sôi cho trứng gà, đường trắng vào đảo đều. Ngày uống 1 lần, liên tiếp trong 3 ngày.

7. Xích bạch đới chữa hiệu quả từ cây seo gà

Cỏ seo gà 30g, Bòng bong Nhật (Hải kim sa) 15g, rau mã đề 15g, rễ Ý dĩ 15g. Nấu lấy nước uống.

8. Sa tử cung và bài thuốc trị bệnh từ cây phượng vĩ

Cỏ seo gà, lá Bạc thau, lớp da mỏng trong vỏ cây vông, Kim ngân hoa, Bấc lùng (Đăng tâm thảo), vỏ quả bầu nậm, sáp ong. Sáu vị trên đều bằng nhau, cho vào nồi đất, đổ nước ngập thuốc, sắc còn 1/3 rồi hòa sáp ong vào nước thuốc đang nóng, cho tan ra rồi uống….

Trên đây là những thông tin về cây seo gà và bài thuốc chữa bệnh. Có thể nói, cây phượng vĩ mang đến nhiều bài thuốc chữa bệnh nhưng chỉ là kinh nghiệm dân gian. Người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Xem thêm: Cây san sư cô (tam thạch cô) và 1 bài thuốc chữa lỵ, tiêu chảy hiệu quả