Cây sở và bài thuốc giúp bó gãy xương hiệu quả

Cây sở (cây dầu sở) được trồng nhiều nhất ở tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ rồi đến các tỉnh khác có ít hơn như Hòa Bính, Hà Tây, vùng huyện Nho Quan thuộc Ninh Bình. Cây được biết đến với tác dụng giúp bó gãy xương hiệu quả.

Tên gọi khác: Trà mai, trà mai hoa, cây dầu chè.

Tên khoa học: Camelliơ sasanqua Thunb. [Thea sasanqua (Thunb.)

Họ: Chè (Theaceae)

Thông tin, mô tả cây sở

1. Đặc điểm thực vật

Cây sở là một cây nhỏ, cao chừng 5-7m, lá không rụng, hầu như không cuống, hình mác thuôn hay hình trứng thuôn dài, đầu nhọn, phía cuống hơi hẹp lại, phiến lá dai, nhấn, mép có răng cưa, dài 3-6cm, rộng 1,5-3cm. Hoa mọc ở nách hay ở ngọn, tụ từng 1 đến 4 cái, màu trắng, đường kính 3,5cm. Quả nang, đường kính 2,5- 3 cm, hơi có lông, đính tròn hay hơi nhọn, thành dày, có 3 ngăn, mớ dọc theo ngăn, mỗi ngãn có 1 đến 3 hạt có vò neoài cứng, lá mầm dày, chứa nhiều dầu.

2. Phân bố, hộ phận dùng, thu hái và chế biến

Phân bố: Cây dầu sở được trồng nhiều nhất ở tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ rồi đến các tỉnh khác có ít hơn như Hòa Bính, Hà Tây, vùng huyện Nho Quan thuộc Ninh Bình, Bắc Ninh, Bắc Giang, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Cao Bằng. Tại miền Trung ở các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh đến cả những tỉnh Quảng Bình, Quáng Trị, Thừa Thiên cũng có mọc. Có một số nơi có cây sở mọc hoang. ở còn mọc và được trồng ở các nước khác như Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Miến Điện.

Bộ phận dùng: Toàn thân

Thu hái: Thường cây sở cho 2 năm thu hoạch cao thì 1 năm lại thu hoạch thấp. Nếu đong bằng lít thì 2 năm thu hoạch cao chừng 90 lít quả thì năm thấp chỉ được 20 lít. Việc chăm sóc hầu như rất ít, chỉ mấy năm đầu cần làm cỏ, nhưng thường chăm sóc cho chè và sơn là chủ yếu, còn cây sở ít đòi hỏi hơn. Thường 100 kg quả cho chừng 50kg nhân hạt và 100 kg hạt cho chừng 15-16 lít dầu và chừng 80-85kg khô sở.

Chế biến: Dùng tươi hoặc phơi khô

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị, quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Trong lá có chứa 0,4-1% tinh dầu. Tỷ trọng ở 21° là 1,061, thành phần chủ yếu của tinh dầu là eugenol, tỷ lệ đạt tới 95-96%.

Trong hạt có chứa chừng 58 đến 60% chất dầu lỏng, màu nâu vàng nhạt hay vàng rơm, mùi nhẹ dế chịu; tỷ trọng ở 150 C là 0,900, không tan trong cồn 950, độ axit biểu thị bằng axit oleic là 2,876g trong 1kg dầu.

Từ khô sỏ, F. Guichard và Bùi Đình Sang đã chiết được 28% saponozit có phản ứng trung tính của những sapotoxin. Sapotoxin này màu vàng nhạt, tan trong nước, trong cồn 900, trong cồn metylic, không tan trong cồn tuyệt đối và cồn amylic nguội nhưng tan trong cồn nóng. Thủy phân cho fructoza và một sapogenin chảy ở 238-245°C.

Tác dụng dược lý của cây sở

Dầu sở được dùng làm thực phẩm, nấu xà phòng, thắp đèn, chữa ghẻ lở.

Khô dầu sờ dùng làm phân bón, thuốc trừ sâu, trừ giun đất, không thể dùng cho súc vật ăn được vì có độc. Khô dầu sở còn có thể dùng làm nguyên liệu để chiết saponozit dùng trong nhưng kỹ nghệ khác.

Bài thuốc từ cây sở giúp bó gãy xương

Lá sở 50g, lá náng-50g, hai thứ giã nhỏ. Đắp và bó.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây sở. Có thể nói, cây này chưa được ứng dụng nhiều trong chữa bệnh nhưng nó cũng giúp cho người bị gãy xương. Tuy nhiên, cần sử dụng theo chỉ định của bác sĩ mới có hiệu quả.

Xem thêm: Cây cho curarơ điều trị uốn ván, động kinh hiệu quả