Cây tỏi đỏ (sâm đại hành) và 4 bài thuốc chữa bệnh ngoài da, đau nhức xương khớp, viêm phế quản, bầm dập hiệu quả

Cây tỏi đỏ hay còn được gọi với nhiều cái tên khác như sâm đại hành, tỏi lào, hành lào, hành đỏ. Cây được dùng chữa nhiều bệnh khác nhau như bệnh ngoài da, đau nhức xương khớp, viêm phế quản, bầm dập.

Tên khác: Sâm đại hành, Tỏi lào, Hành lào, Hành đỏ

Tên khoa học: Eleutherine bulbosa (Mill.) Urb.(E. subaphylla Gagnep.),

Họ: La đơn (Iridaceae)

Thông tin, mô tả cây tỏi đỏ

1. Mô tả thực vật

Cây thảo cao 30-60cm. Thân hành (thường gọi là củ) giống củ hành nhưng dài hơn, có vẩy màu đỏ nâu. Lá hình giáo dài, gân lá song song. Hoa trắng hoặc vàng mọc thành chùm. Quả nang, chứa nhiều hạt.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Mọc hoang và thường được trồng lấy củ làm thuốc ở nhiều nơi như Hà Tây, Hoà Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam….

Bộ phận dùng: Củ (tức thân hành) – Bulbus Eleutherines Bulbosae.

Thu hái: Có thể đào lấy củ sau khi trồng 1 năm trở lên.

Chế biến: Nếu chưa dùng ngay thì tách ra từng củ, rũ sạch đất, để nguyên cả rễ và lớp vỏ khô ở ngoài, cắt bỏ phần thân lá, để trong cát ẩm hay chỗ mát cho củ lâu khô (chỉ để được vài tháng). Nếu dùng ngay thì rửa sạch, thái mỏng, phơi khô, tán bột hoặc để nguyên miếng.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Vị ngọt nhạt, tính hơi ấm

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hoá học

Người ta đã tìm thấy 4 chất trong củ là Eleutherin, Isoeleuthrin, Eleutherola và một hoạt chất khác chưa xác định. Chúng đều có tác dụng kháng sinh với chủng Staphylococcus aureus.

Tác dụng dược lý của sâm đại hành

Tác dụng kháng sinh: Dịch chiết tỏi đỏ tẩm giấy có đường kính 10mm đặt trên thạch có cấy vi trùng có tác dụng hạn chế sinh sản của vi trùng Diplococcus pneumoniae, Streptococcus hemolyticus Staphylococcus aureits. Tác dụng yếu hơn đối với Shigella, Shiga, Bacil- lus mycoỉdes, B. anthracỉs. Không có tác dụng đối với Escherichia coỉỉ, Baciỉlus pyocyaneus, B. diphteriae.

Tác dụng chổng viêm: Làm giảm phản ứng phù thực nghiệm trên chân chuột (thí nghiệm so sánh với hydrococtison thấy gần tương tự).

Độc tính: Chuột nhắt uống với liều 169g/ kg (1 lần), thỏ uống 26g/kg/ngày (uống liền 3 ngày) không biểu hiện nhiễm độc, súc vật sống bình thường.

• Cho thỏ uống với liều 10g/kg/ngày, liền trong 30 ngày. Con vật khỏe mạnh bình thường, giải phẫu không thấy tổn thương gan hay thận.
• Trên lâm sàng, thấy có tác dụng tốt đối với chốc đầu trẻ em, nhọt đầu đinh, viêm da mủ, viêm họng cấp và mãn tính, chàm nhiễm trùng, tổ đỉa, vẩy nến … (Khoa da liễu bệnh viện Bạch Mai và Quân y viện 108).

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây tỏi lào

1. Cây tỏi đỏ chữa cơ thể suy nhược, thiếu máu, vàng da, nhức đầu, kinh nguyệt không đều, khó ngủ, viêm gan thận, bệnh ngoài da, nóng hâm hấp, sa trực tràng…

Đảng sâm 15g, Hoàng kỳ 15g, Sâm đại hành 15g, Xuyên khung 6g, Đương quy 10g.

Gia giảm:

• Nếu có phong thấp, đau nhức gia: Kê Huyết đằng 10g, Gấm 10g, Lá lốt 10g, Thủy xương bồ 6g.
• Nếu bị viêm đường tiết niệu, gia: Lá Đại bị 10g, Rễ tranh 10g, Hoạt thạch 5g.
• Nếu có sa trực tràng, trĩ, gia: Dây mấu 10g, Vỏ cây Ngái 10g, Rễ cây gai 15g.
• Nếu có mất ngủ, gia: Ngọc trúc 10g, Bá Hập 10g, Lá mơ lông 10g. Sắc uống ngày 1 thang. Liên tục từ 10 – 20 thang.

2. Bài thuốc từ cây tỏi đỏ ngâm rượu bổ trị đau lưng, mỏi gối, kém ăn, mệt mỏi

Đảng sâm 20g, Sâm đại hành 20g, Đương quy 20g, Sanh địa 20g, Hoàng kỳ 20g, Đổ trọng 10g, Bạch truật 10g, Câu kỷ tử 15g, Lộc nhung 15g, Đại hồi 5g, Nhục quế 5g, Đại táo 10 quả. Ngâm 2 lít rượu 40o. Lần uống 1 ly 30-50 ml.

3. Cây tỏi đỏ chữa vết thương bị bầm dập, trầy xước, chảy máu, làm độc, ung nhọt

Dùng củ sâm đại hành tươi, giã nhuyễn bó hay đắp lên vết thương, rất mau lành.

4. Cây tỏi đỏ dùng tốt cho trẻ nhỏ để điều trị chốc đầu, mụn nhọt, viêm phế quản dưới dạng nước sắc

Sâm khô 10-12gram (Trẻ em, này dùng 5-6gram) sắc với 400ml nước. Khi nước sắc còn 150ml nước, chia hai lần uống trong ngày trước các bữa chính 15 phút.

Trên đây là những thông tin liên quan đến cây tỏi đỏ và bài thuốc chữa bệnh. Có thể nói, cây mang đến nhiều công dung tốt nhưng đó chỉ là bài thuốc dân gian chưa có cơ sở. Tốt nhất người bệnh nên đi khám bác sĩ để có cách điều trị phù hợp.

Xem thêm: Cây cà chua và 10 bài thuốc chữa viêm gan, chảy máu chân răng, dạ dày, xơ vữa, huyết áp, tiểu đường, làm đẹp, tăng cường sức khỏe