Cây hoàng đằng chân vịt và 2 bài thuốc chữa tiêu chảy, lợi tiểu hiệu quả

Cây hoàng đằng chân vịt là vị thuốc Nam quý được ông cha ta dùng chữa tiêu chảy, lị, đau mắt, lợi tiểu.  Tuy nhiên, các bài thuốc này chỉ là kinh nghiệm dân gian, chưa có cơ sở khoa học cho nên người bệnh cần dùng đúng lộ trình và liều lượng.

Tên gọi khác: Tờ rôn, nhân sâm, sâm nam, plou, plou bat (Campuchia

Tên khoa học: Cyclea peltata Hook. et. Thw (Cocculus peltatus DC)

Họ: Tiết dê (Mcnispermaceae)

Thông tin, mô tả cây hoàng đằng chân vịt

1. Mô tả thực vật

Dây leo to, đường kính 3-6cm, thân và cành có rãnh dọc, màu trắng ngà, có lông. Thân già màu xám xù xì. cắt ngang có hình bánh xe với những tia tủy hình nan hoa bánh xe, màu vàng tươi. Lá có cuống dính ở 1/5 đến 1/7 của phiến, phiến hình ba cạnh, nhọn, đẩu tận cùng bằng một móc hình sợi, dài 20-24cm, rộng 14-16cm, mặt trên màu xanh tươi, mặt dưới màu trắng ngà, gân lá hình chân vịt có 5-9 gân tỏa ra xung quanh. Vì thân và rễ có màu vàng như cây hoàng đằng, nhưng lá có gân hình chân vịt, do đó được đặt tên hoàng đằng chân vịt để phân biệt với cây hoàng đằng. Cuống lá chỉ ngắn 2 phần chiều dài của lá. Cụm hoa mọc ở kẽ lá, phân nhánh, nhánh phía dưới dài hơn, có thể dài tới 7cm. Hoa hình đầu hay hình trứng. Quà hạch hình cầu, hơi dẹt, có phủ lông, đường kính 5mm. Nhẫn hình mắt chim, lồi ở hai mặt, với 8 vòng đồng tâm những mấu xù xì.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái và chế biến

Phân bố: Cây hoàng đằng chân vịt mọc hoang dại ở miền nam Việt Nam, từ Quảng Nam, Quảng Ngãi trở vào. Còn thấy mọc ở Campuchia.

Bộ phận dùng: Người ta dùng thân cây và rễ cây hoàng đằng chân vịt.

Thu hái: Gần như quanh năm.

Chế biến: Rễ và thân hái về thái mỏng, phơi hoặc sấy khô. Không phải chế biến gì đặc biệt. Có nơi dùng thân để nhai cùng với trầu không.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị, quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Trong hoàng đằng chân vịt, có ancaloit, chủ yếu là becberin với tỷ lệ từ 1,5 đến 2% (Nguyễn Liêm và cộng sự, 1975).

Tác dụng dược lý của cây hoàng đằng chân vịt

• Trong điều trị, hoàng đằng chân vịt dùng chữa bệnh đau mắt, ỉa chảy lỵ, sốt, sốt rét, bệnh về gan, mật, lòi dom.
• Rễ còn có tác dụng lợi tiểu, tiêu độc.
• Ngày dùng 4 đến 6g dưới dạng thuốc bột, thuốc viên.
• Còn có thể dùng làm nguyên liệu chiết becberin. Công dụng của becberin như sẽ nói trong vàng đằng.

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây hoàng đằng chân vịt

1. Bài thuốc chữa đau mắt, ỉa chảy lỵ, sốt, sốt rét, bệnh về gan, mật, lòi dom từ cây hoàng đằng chân vịt

đến 6g dưới dạng thuốc bột, thuốc viên.

2. Cây hoàng đằng chân vịt và bài thuốc lợi tiểu

Dùng nước sắc uống

Trên đây là những thông tin về cây hoàng đằng chân vịt và các bài thuốc chữa bệnh. Có thể nói, đây là vị thuốc nam quý nhưng những bài thuốc này chỉ mang tính chất tham khảo, chưa có cơ sở khoa học. Cho nên, người bệnh không nên lạm dụng, thay vào đó thăm khám bác sĩ để có cách điều trị bệnh hiệu quả nhất.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây hoàng đằng chân vịt. Có thể thấy, các bài thuốc này cho hiệu quả khá tốt nhưng dù sao cũng chỉ là bài thuốc dân gian, chưa có cơ sở khoa học. Cho nên, người bệnh cần sử dụng đúng lộ trình, liều lượng để có hiệu quả tốt nhất.

Xem thêm: Cây thổ hoàng liên và 10 bài thuốc chữa tiêu hóa, lỵ, đau mắt, ung thư (ung thư phổi, ung thư gan), cai nghiện rượu hiệu quả