Tơ mành và 4 bài thuốc chữa lở loét, cầm máu, di tinh, xương khớp hiệu quả

Nhân dân Việt Nam thường dùng lá tơ mành tươi giã nát đắp lên vết thương, vết thương gẫy xương, không có liều lượng (dùng ngoài). Nhân dân Ấn Độ dùng lá tươi làm thuốc diệt côn trùng và dùng ngoài chữ.

Tên gọi khác: Tơ mành, Dây chỉ, Mạng nhện, Phong xa đằng, hồng long

Tên khoa học: – Hiptage sp. ( Hiptage benghalensis L.Kurz.)

Họ: Kim Ðồng (Malpighiaceae)

Thông tin, mô tả  cây tơ mành

1. Đặc điểm thực vật

Cây tơ mành là cây thuốc quý. Dạng cây nhỏ, mọc thành bụi. Cành vươn dài đưa vào cây khác, có lông mịn. Lá mọc đối, phiến dài đến 13-14cm, chóp có đuôi, có lông trên cả hai mặt, gân phụ 5-6 cặp, cuống 9mm. Cụm hoa hình chùm mọc ở nách lá phần già của nhánh, cao 4-5cm; cuống dài 1-2cm, có lông trắng. Quả có 3 cánh mỏng, vàng nhạt, cánh giữa thường dài hơn. Thân và lá khi bẻ ra có những sợi mảnh như chỉ.

Mùa hoa quả tháng 9-11.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Cây này cũng phổ biến nhiều nơi thuộc miền Bắc Việt Nam, thường gặp mọc hoang ở rừng núi. Có thể thu hái thân lá quanh năm, thường dùng tươi hay phơi khô. Dây tơ mành thuộc dạng cây bụi, phân bố ở một số tỉnh miền núi phía Bắc từ Nghệ An trở ra. Cây thường mọc ở ven rừng, rừng thứ sinh và đôi khi thấy ở các bờ nương rẫy. Hiện nay chưa quan sát được cụ thể mùa hoa quả và cây con mọc từ hạt.

Bộ phận dùng: Thân, lá – Caulis et Folium Hiptages.

Thu hái: Dây tơ mành có khả năng tái sinh sau khi bị chặt đốn. Có thể thu hái thân lá quanh năm.

Chế biến: Thường dùng tươi hay phơi khô.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Thân cành và lá dây tơ mành có vị hơi đắng, chát, tính ôn, có tác dụng ôn thận, ích khí, sát trùng, cầm máu.

Quy kinh: Vào kinh thận

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Theo Gorter (1920. Bull. Jard. Bot. Buitenzorg, ser. 3,2: 187) trong vỏ cây tơ mành có một chất glucosid gọi là hiptagin. Khi tác dụng chất kiềm loãng hay axit lên, hiptagin sẽ giải phóng axit xyanhydric.

Tác dụng dược lý của tơ mành

Tác dụng hạ huyết áp: Thử tác dụng trên chó hoặc mèo gây mê thấy cao khô dây tơ mành có tác dụng hạ huyết áp. Cao khô được chế bằng cách dùng toàn cây bỏ rễ chiết bằng cồn 50 độ, rồi bốc hơi dưới áp lực giảm đến khô.

Tác dụng trên vận động: Cao khô dây tơ mành làm giảm vận động tự nhiên của chuột nhắt trắng. Tiêm phúc mạc amphetamin liều 2,5 – 5 mg/kg, hoạt động của chuột nhắt trắng tăng lên rõ rệt; cao khô dây tơ mành có tác dụng ức chế sự tăng vận động do amphetamin.

Độc tính: Thử trên chuột nhắt trắng, dùng đườn tiêm phúc mạc, liều chết trung bình của cao khô dây tơ mành là 750mg/kg.

Tác dụng chữa bệnh của vị thuốc dây tơ mành

1. Chữa di tinh, cơ thể suy kiệt, ra nhiều mồ hôi, đái rắt, thấp khớp cấp và mạn tính

Lá và thân sắc uống ngày 30-50g sắc uống, trẻ em dùng liều thấp hơn.

2. Thuốc bó gãy xương từ tơ mành

Cành non và lá tơ mành 30-50g, lá dâu tằm 25-30g, tất cả dùng tươi, giã nát, xào nóng, đắp vào chỗ xương rạn hoặc gãy, băng lại.

3. Thuốc cầm máu vết thương, chữa sâu quảng

Lá dây tơ mành, lá quyển bá, rửa sạch, giã nát, dịt vào vết thương, băng lại. Có thể dùng lá dây tơ mành, phơi khô, đốt thành than, tán bột, rắc.

4. Chữa lở loét ngoài da

Lá dây tơ mành 20g, lá bạc thau 20g, lá xuyên tiêu 20g, lá trầu không 10g, lá thuốc lào 2g. Tất cả dùng tươi, rửa sạch, giã nát, xào nóng rồi đắp ngày 1 lần.

Xem thêm: Cây bông ổi (cây ngũ sắc) và 8 bài thuốc chữa ho, mụn nhọt, tiểu đường… hiệu quả