Cây vòi voi với 6 bài thuốc chữa bệnh da liễu (viêm da cơ địa, á sừng), chữa đau thấp khớp, viêm amidan, viêm xoang, viêm mủ màng phổi

Từ lâu, cây vòi voi đã được người dân sử dụng để chữa một số bệnh liên quan đến xương khớp, bệnh về da, mụn nhọt, viêm họng,… Hiện nay, vòi voi cũng được sử dụng làm một vị thuốc quý trong đông y. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu kĩ hơn về thành phần và tác dụng của loại cây này nhé.

• Tên gọi khác: đại vĩ đạo, cẩu vĩ trùng, dền voi
• Tên khoa học: Heliotropium indicum L
• Tên tiếng Anh: Heliotropium indicum L
• Thuộc họ: Vòi voi (Borraginaceae)

Đặc điểm nhận dạng của cây vòi voi

1. Mô tả cây vòi voi

Vòi voi được đặt tên theo hình dạng của của. Theo đó dò hoa của cây mọc ngồng lên có hình như vòi con voi nên được gọi là vòi voi. Đây là cây thân thảo, có chiều cao khoảng 25 – 40cm. Thân cây cứng và có nhiều cành, toàn cây có nhiều lông, ráp. Tuy nhiên, thân già thì nhẵn, không có lông.

Lá cây vòi vòi có hình trái xoan, mọc đối nhau. Ở chóp là hơi nhọn, trong khi đó, gốc thuôn men theo cuống. Cả hai mặt của lá đều có lông, mép lá hơi lượn sóng (hoặc có răng cưa thưa).

Hoa của cây cẩu vĩ trùng mọc so le với nhau, có màu tím nhạt hoặc màu trắng mọc lên từ nách lá hoặc ngọn cành. Hoa không có cuống, đều nhau ở hai hàng khoảng 8 – 11cm tạo thành những cụm hoa xim bọ cạp. Quả vòi voi gồm 4 quả hạch, có hình tháp.

Video giới thiệu cây vòi voi trị bệnh

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái và chế biến

Đại vĩ đạo là cây mọc hoang ở khắp các nước nhiệt đới châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam… Ở nước ta, cây này mọc hoang ở những nương, rẫy, bờ kênh, bờ đê, bãi cỏ.

• Bộ phận dùng: Cả cây
• Thu hái: Quanh năm nhưng phổ biến là mùa thu, hè.
• Chế biến: Vòi vòi sau khi thu hái về sẽ được rửa sạch, thái khúc nhỏ, phơi hoặc sấy khô rồi dùng dần.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

• Tính vị: Dền vòi có vị đắng, hơi cay, hăng tính hàn
• Quy kinh: Vòi voi đi vào kinh Tỳ và Thận, Đại tràng
• Bảo quản: Nơi khô ráo thoáng mát

4. Thành phần hoá học

Nhiều tài liệu nghiên cứu cho biết, trong cây vòi voi có chứa thành phần alcaloid pyrolizidin. Đây là chất có khả năng chống ung thư rất tốt.

Ngoài ra, trong vòi voi còn có một số chất khác như: indixin và indixin N-oxyd. Những chất này có tác dụng ức chế khối u trong cơ thể.

Tác dụng dược lý của cây vòi voi

Theo y học cổ truyền, vòi voi có thể chống viêm, giảm sưng, giảm đau, giải nhiệt rất tốt. Vì thế, có nhiều bài thuốc sử dụng vòi voi như một vị thuốc chữa bệnh ngoài da, đặc biệt là chữa viêm da cơ địa.

Trong cuốn “Những cây thuốc quý và vị thuốc Việt Nam” do cố Giáo sư Đỗ Tất Lợi chủ biên có viết về vòi voi như sau:

• Vòi vòi có tác dụng điều trị tình trạng viêm nhiễm, tụ máu (chưa lên mủ), giảm sưng tấy, tránh lây lan trong trường hợp tụ máu có mủ.
• Dền voi có tác dụng trong điều trị chứng sưng đau đầu gối kèm sốt nhẹ.

Ngoài ra, trong dân gian cây vòi voi còn được biết đến có tác dụng giảm đau, giảm tê nhức do mụn nhọt; chữa viêm loét cổ họng do bạch hầu; điều trị viêm tinh hoàn;…

Y học hiện đại cũng đã chứng minh, chất indixin và indixin N-oxyd có trong vòi voi có khả năng ức chế tế bào ung thư rất tốt. Tuy nhiên, người ta cũng tìm thấy chất  heliotrine (một chất có khả năng gây ung thư), vì thế người bệnh sử dụng vòi voi cần hết sức cẩn thận để đảm bảo an toàn.

Bài thuốc chữa bệnh ngoài da bằng cây vòi voi

1. Điều trị viêm da cơ địa

Bài thuốc chườm: Vòi voi (lấy phần thân và lá) mang về rửa sạch, cắt khúc nhỏ, ngâm qua nước muối loãng trong 15 phút. Tiếp đó, vớt vòi voi ra rồi để ráo nước, cho lên chảo sao nóng cùng giấm (hoặc rượu) cho đến khi ngả vàng. Bọc vòi voi đã sao vào một chiếc túi vải sạch, chườm lên vùng da bị tổn thương (hoặc cột chặt lại). Khi nào thuốc nguội bỏ ra, cho vào sao lại rồi tiếp tục chườm. Thực hiện liên tục ngày 2 lần trong 3 tuần.

Bài thuốc đắp: Lấy 1 nắm vòi voi (cả thân, lá) rửa sạch, ngâm trong nước muối loãng khoảng 15 phút rồi vớt ra, để ráo rồi cho vào cối giã nát. Sau đó, bạn hãy lấy đắp trực tiếp lên vùng da bị tổn thương trong 30 phút (chú ý vệ sinh da trước khi đắp) rồi rửa sạch lại với nước ấm. Kiên trì thực hiện mỗi ngày 1 lần trong 2 – 3 tuần tình trạng viêm da cơ địa sẽ giảm đáng kể.

Vòi voi ngâm rượu: Lấy phân thân và rễ vòi voi rửa sạch, cắt khúc nhỏ rồi để ráo nước. Cho vòi voi vào bình rồi đổ ngập rượu vào, đậy nắp kín. Đến khi rượu ngả sang màu vàng thì có thể lấy ra dùng. Mỗi ngày 2 lần lấy rượu vòi voi thoa lên vùng da bị bệnh. Thực hiện liên tục trong khoảng 2 – 3 tuần.

2. Chữa bệnh á sừng

Bài thuốc ngâm rượu: Lấy cả cây vòi voi cắt khúc nhỏ, rửa sạch rồi cho vào bình. Đổ ngập rượu trắng vào rồi ngâm trong khoảng 10 ngày. Mỗi ngày 1 lần lấy rượu vòi voi ra thoa vào chỗ vùng da bị á sừng. Kiên trì áp dụng mỗi ngày các triệu chứng bệnh á sừng sẽ giảm đáng kể.

Bài thuốc đắp: Lấy 1 nắm lá và thân vòi voi rửa sạch, cho vào cối giã chung với 1 ít muối rồi đắp hỗn hợp lên vùng da bị bệnh. Băng lại cố định để qua đêm rồi sáng hôm sau rửa sạch lại với nước ấm. Thực hiện liên tục cho đến khi các dấu hiệu á sừng hết.

Bài thuốc chườm: Thực hiện như tương tự như chữa bệnh viêm da cơ địa ở trên.

Tìm hiểu thêm: Bài thuốc chữa các bệnh da liễu bằng dây bình bát

Bài thuốc chữa một số bệnh khác

1. Chữa phong tê thấp, nhức mỏi, tê bại, sưng đau các khớp, bán thân bất toại

Nguyên liệu: Vòi voi (500gr); giấm gạo

Thực hiện: Vòi vòi cắt khúc nhỏ, rửa sạch, cho vào cối giã nát rồi cho lên chảo sao nóng, cho giấm vào sao cùng đến khi nguyên liệu chuyển vàng. Gói thuốc vào miếng vải sạch, buộc vào vùng bị đau, để qua đêm. Thực hiện liên tục bài thuốc này trong khoảng 1 năm.

Video hướng dẫn làm bài thuốc ngâm rượu trị bệnh xương khớp từ cây vòi voi

2. Chữa viêm phổi, viêm mủ màng phổi

Bài thuốc 1: Lấy 60gr vòi voi rửa sạch, cho vào ấm đun sôi rồi chắt lấy nước. Hòa thêm 1 ít mật ong vào nước rồi uống.

Bài thuốc 2: Lấy 60 – 120gr vòi voi rửa sạch, cho vào cối giã nát lấy dịch rồi pha mật ong vào uống.

Tìm hiểu thêm: Bài thuốc chữa viêm phổi bằng cây bình bát

3. Chữa viêm sưng Amidan

Lấy 1 nắm vòi voi tươi (cả thân và lá) rửa sạch, cho vào cối giã nát lấy dịch. Sau đó, lấy nước ép này để súc miệng ngày 4 – 6 lần.

Tìm hiểu thêm: Bài thuốc chữa viêm Amidan bằng cây rau mương

4. Chữa viêm xoang

Nguyên liệu: Vòi vòi (10 nhánh); ngũ sắc tươi (5-6 nhánh).

Thực hiện: Hai vị thuốc đem rửa sạch, để ráo, cho vào cối giã nhuyễn ép lấy dung dịch. Dùng dung dịch này nhỏ vào mũi. Mỗi ngày nhỏ 2 – 3 lần, mỗi lần 1 giọt.

Video hướng dẫn làm bài thuốc chữa viêm hầu, họng bàng cây vòi voi

Lưu ý khi sử dụng cây vòi voi trong việc điều trị bệnh

Vòi voi được chứng minh tốt cho những người bị bệnh xương khớp, người bị bệnh về da. Tuy nhiên, trong cây này cũng có thành phần gây ung thư nên người bệnh cần hết sức lưu ý khi sử dụng để không bị phản tác dụng.

• Không sử dụng vòi voi đun nước uống vì trong đó có thành phần xyanhydrit, ancaloit có thể gây độc cho gan.
• Nếu trong quá trình sử dụng có các hiện tượng tiêu chảy, đau bụng cần ngừng lại ngay.
• Không sử dụng vòi voi cho phụ nữ có thai, người đang cho con bú.
• Khi dùng thuốc cần vệ sinh sạch sẽ để không bị nhiễm trùng lây lan.
• Sử dụng vòi voi chữa bệnh chỉ là biện pháp dân gian, tạm thời, chưa có cơ sở khoa học vì thế người bệnh không nên quá lạm dụng vào nó. Tốt nhất, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có biện pháp chữa bệnh phù hợp.

Bạn đã bao giờ sử dụng cây vòi voi trong bài thuốc chữa bệnh bao giờ chưa? Bạn đã sử dụng bài thuốc nào từ cây vòi voi? Hãy chia sẻ bài thuốc đó với chúng tôi trong khung bình luận bên dưới, cùng ThôngTinThuốc chia sẻ thông tin hữu ích đến với mọi người. Cảm ơn bạn rất nhiều!