Cây khiên ngưu và 5 bài thuốc chữa phù thũng, táo bón, tinh thần phân liệt, hen suyễn hiệu quả

Khiên ngưu là hạt già phơi khô của cây khiên ngưu (hay còn gọi là cây bìm bịp). Theo Đông Y, khiên ngưu có vị đắng, cay, tính hàn, có độc, đi vào các kinh phế, đại tràng, thận. Người ta thường dùng vị thuốc trên để tẩy giun, chữa phù thũng, giup lợi tiểu, trị ho huyễn do đàm thấp ở phế…

Tên gọi khác: Hắc sửu, Bạch sửu, bìm bìm biếc, kalađana (Ấn Độ)., Bồ tăng thảo, Cẩu nhĩ thảo, Giả quân tử, Hắc ngưu, Nhị sửu, Tam bạch thảo, Thảo kim linh, Thiên già, Lạt bát hoa …

Tên khoa học: Pharbitis hederacea Choisy

Họ: Bìm bìm (Convolvulaceae)

Thông tin, mô tả cây khiên ngưu

1. Đặc điểm thực vật

Khiên ngưu là một loại dây leo, cuốn, thân mảnh, có điểm những lông hình sao. Lá hình tim xẻ 3 thùy, nhẵn và xanh ở mặt trên, xanh nhạt và có lông ở mặt dưới, dài 14cm, rộng 12cm, cuống dài 5-9cm, gầy, nhẵn. Hoa màu hồng tím hay lam nhạt, lớn, mọc thành im 1-3 hoa, ở kẽ lá. Quả nang hình cầu, nhẵn, đường kính 8mm, có 3 ngăn. Hạt 2-4, hình 3 cạnh, lưng khum, hai bên dẹp, nhẵn nhưng ở tễ hơi có lông, màu đen hay trắng tùy theo loài, dài 5-8mm, rộng 3-5mm. 100 hạt chỉ nặng chừng 4,5g.

Ngoài hạt khiên ngưu kể trên, người ta còn dùng hạt cây mao khiên ngưu Ipomea purpurea (L). Lam. (Pharbztis hispida Choisy) cùng họ.

Khiên là dắt, ngưu là trâu là vì có người dùng vị thuốc này khỏi bệnh, dắt trâu đến tạ ơn người mách thuốc.

Hắc sửu là chỉ hạt màu đen, bạch sửu là hạt màu trắng.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Mọc hoang ở nhiều tỉnh nước ta, còn mọc ở Ấn Độ, Malaixya, Thái Lan…

Bộ phận dùng: Hạt

Thu hái: Vào các tháng 7-10.

Chế biến: Quả chín, người ta hái về, đập lấy hạt phơi khô là được.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Cay, tính nóng hơi có độc,

Quy kinh: Vào 3 kinh phế, thận, và đại tràng.

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hoá học

Trong Khiên ngưu tử  có Pharbitin ( Pharbitic acid và vài Purolic acid) là chất Glocosid có khoảng 2%, Nilic acid, Gallic acid, Lysergol, Chanoclavine, Penniclavine, Isopenniclavine, Elymoclavine , ngoài ra còn chừng 11% chất béo và 2 sắc tố cũng là glucozit. có chừng 2% chất glucozit gọi là phacbitin có tác dụng tẩy

Tác dụng dược lý của cây khiên ngưu

Tác Dụng Lên Thận : Khiên ngưu tử làm tăng độ lọc Inulin của Thận.

Tác Dụng Diệt Giun : Khiên ngưu tử, in vitro có tác dụng ức chế giun đũa (Trung Dược Học ).

Độc tính : Độc tính của thuốc đối với chuột, liều LD50 là 37,5/kg. Ở người, có triệu chứng muốn nôn, nôn do thuốc kích thích trực tiếp lên đường tiêu hóa. Liều cao có thể ảnh hưởng đến Thận, dẫn đến tiểu ra máu cũng như các triệu chứng thần kinh(Trung Dược Học ).

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây khiên ngưu

1. Bài thuốc chữa phù thũng, nằm ngồi không được

Khiên ngưu 10g, nước 300ml. Sắc còn 150ml chia 2 lần uống trong ngày, nếu tiểu tiện nhiều được thì khỏi Có thể tăng liều uống cao hơn nữa tuỳ theo bệnh tình có thể uống tới 40g.

2. Khiên ngưu chữa tinh thần phân liệt

Đại hoàng 12g, hùng hoàng 12g, nấc và bạch sửu 24g, kẹo mạch nha 1 6g. Các vị tán bột, viên thành viên 2g. Ngày uống 4 viên. Dùng một đợt 15 ngày liền, nghỉ 7 ngày rồi lại dùng tiếp.

3. Trị thủy thũng, cước khí từ cây khiên ngưu

Binh lang Khiên ngưu tử Mộc hương Trần quất bì (bỏ xơ) Xích phục linh (bỏ vỏ đen) Đều 30g. Tán bột Mỗi lần dùng 6g. Thêm 150ml nước, sắc uống

4. Khiên ngưu trị phù, táo bón, tiểu bí

Bạch Khiên Ngưu Tán( Y Tông Kim Giám, Q.76. Ngô Khiêm)

Vị thuốc: Bạch khiên ngưu (nửa để sống, nửa để chín) .. 4g Bạch truật (sao đất) 4g Quất hồng 4g Cam thảo (nướng) 4g Tang bạch bì 4g Mộc thông 4g Tán bột. Ngày uống 8–12g.

5. Trị trẻ nhỏ bị bạo suyễn, đờm hỏa làm tổn thương phế, nhiệt đờm ủng tắc

Chỉ xác, Đại hoàng (sao rượu) Hắc khiên ngưu Tán bột. Uống với nước sôi

Lưu ý khi dùng khiên ngưu chữa bệnh

Không uống đồng thời khiên ngưu với ba đậu.

Trên đây là một số thông tin về vị thuốc khiên ngưu. Vì thuốc có độc tính nên bạn cần lưu ý về cách sử dụng và liều dùng. Tốt nhất, bạn nên dùng thuốc theo đơn kê và hướng dẫn của chuyên gia.

Xem thêm: Cây dong riềng và 7 bài thuốc chữa viêm gan, rong kinh, chướng bụng, viêm tai hiệu quả