Cây mào gà trắng (mào gà đuôi nheo) và 9 bài thuốc chữa đau mắt, thổ huyết, lòi dom, di tinh,… hiệu quả

Cây mào gà trắng còn được gọi với nhiều tên khác như mào gà đuôi nheo, bông mồng gà trắng, đuôi lươn, dã kê quan, thanh tương tử. Cây có vị đắng, tính hơi hàn, có tác dụng thanh can minh mục, làm sáng mắt, thoái ế, tiêu viêm, thu liễm cầm máu. Từ lâu, cây được dùng chữa đau mắt, thổ huyết, lòi dom, di tinh.

Tên gọi khác: Mào gà trắng, mào gà đuôi nheo, bông mồng gà trắng, đuôi lươn, dã kê quan, thanh tương tử

Tên khoa học: Celosia argentea L.

Họ: Dền (Amanthaceae)

Thông tin, mô tả cây mào gà trắng

1. Mô tả thực vật

Cây mào gà trắng không chỉ được trồng làm cảnh mà còn là một cây thuốc quý. Mào gà trắng là một loại cỏ mọc quanh năm, thân mọc thẳng, nhẵn, mang nhiều cành, cao 0.3-1m có thể tới 2m. Lá mọc so le, hình mác, nguyên, đầu nhọn, gốc lá cũng hơi nhọn, dài 8-10cm, rộng 2-4cm. Vào mùa hạ và mùa thu ra hoa không có cuống, mọc thành bông trắng hoặc hơi hồng, dài 3-10cm, đồng trưởng. Quả nang, mở theo hình hộp, trong mang nhiều hạt. Hạt dẹt màu đen, hoặc nâu đỏ, mặt bóng, đường kính ước 1mm. Khi nhìn qua kính lúp thấy mặt hạt có những vân và một điểm lõm là tễ. Vỏ giòn, dễ vỡ, không mùi, vị nhạt.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Nguồn gốc cây từ phía đông Ấn Độ nhập sang ta từ lâu. Được trồng khắp nơi ở nước ta để làm cảnh vì cây hoa có dáng đẹp và để lấy hạt làm thuốc.

Bộ phận dùng: Hạt

Thu hái: Trồng bằng hạt vào mùa xuân. Đến tháng 9-10 hạt chín.

Chế biến: Hái hoa về phơi khô, đập lấy hạt sẩy loại hết tạp chất, phơi lại lần nữa cho khô, có khi người ta dùng cả hoa.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Hạt Mào gà trắng có vị đắng, tính hơi hàn, có tác dụng thanh can minh mục, làm sáng mắt, thoái ế, tiêu viêm, thu liễm cầm máu.

Quy kinh: Vào can kinh

Bảo quản: Trong hộp (túi bóng) kín, để nơi khô ráo, thoáng mát.

4. Thành phần hoá học

Trong hạt mào gà trắng có chứa chất béo, các chất khác và hoạt chất chưa rõ.

Tác dụng dược lý của cây mào gà trắng

Toàn cây có tác dụng kháng sinh tiêu viêm.

Công dụng: Có tác dụng khử phong nhiệt, thanh can hỏa, làm sáng mắt. Dùng chữa phong nhiệt làm mắt đau. Những người đồng tử mở rộng cấm dùng. Dùng trong phạm vi nhân dân làm thuốc thu liễm, cầm máu, chữa ỉa lỏng, trong các bệnh xích bạch, lỵ, lòi dom, chảy máu ruột, thổ huyết, máu cam, tử cung xuất huyết, bệnh về gan và mắt.

Các bài thuốc chữa bệnh của cây mào gà trắng

1. Bài thuốc chữa viêm kết mạc cấp tính, đau mắt

Dùng hạt Mào gà trắng, Hoàng cầm, Long đởm, mỗi vị 9g, Cúc hoa trắng 12g, thục địa 15g sắc nước uống.

2. Bài thuốc chữa thổ huyết từ cây mào gà trắng

Kê quan hoa sao giấm tán vụn, uống mỗi lần 6g, mỗi ngày 2 lần với nước ấm hoặc Kê quan hoa (dùng cả cây) lượng vừa đủ, sắc uống, hoặc Hoa mào gà trắng sao giấm tán vụn, uống mỗi lần 6g với một chút rượu, hoặc Hoa mào gà trắng tươi 15 – 24g (loại khô dùng 6 – 15g) hầm với phổi lợn lượng vừa đủ trong 1 giờ rồi chia ăn vài ba lần trong ngày.

3. Bài thuốc chữa Khạc huyết từ cây mào gà đuôi nheo

Hoa mào gà trắng 30g, Trắc bá diệp 30g, Cỏ nhọ nồi 30g, sắc uống, hoặc Hoa mào gà tươi 24g, rễ Cỏ tranh tươi 30g, sắc uống, hoặc Hoa mào gà trắng tươi 15 – 24g (loại khô dùng 6 – 15g) hầm với phổi lợn ăn.

4. Cây mào gà trắng chữa Xích bạch lỵ

Dùng Hoa mào gà sắc với rượu uống. Xích lỵ (phân có máu) dùng hoa màu đỏ. Bạch lỵ (phân chỉ có nhày) dùng hoa màu trắng.

5. Thoát giang hạ huyết (lòi dom chảy máu) từ bông mồng gà trắng

Kê quan hoa và Phòng phong lượng bằng nhau, sấy khô tán bột, vê thành viên to bằng hạt ngô đồng, mỗi ngày uống 70 viên với nước cơm khi bụng đói, hoặc Hoa mào gà trắng sao 30g, Tông lư thán 30g, Khương hoạt 30g, tán thành bột, uống mỗi lần 6g với nước cơm.

6. Cây mào gà trắng chữa tỵ nục

Hoa mào gà trắng tươi 30g, Trắc bá diệp 30g, Cỏ nhọ nồi 30g, sắc uống, hoặc Hoa mào gà dùng cả cây 30g, sắc uống, hoặc Hoa mào gà 30g, Hải đới 60g sắc uống, hoặc Hoa mào gà 9g, thịt lợn nạc 250g, hai thứ hầm nhừ chia ăn vài lần.

7. Đuôi lươn giúp thanh quang nhãn (glaucoma)

Hoa mào gà 15g, rễ Ngải cứu 15g, Mẫu kinh căn (Vitex negundo L.) 15g, sắc uống.

8. Dã kê quan chữa huyết lâm

Hoa mào gà trắng đốt tồn tính, mỗi ngày uống 15 – 20g với nước cơm hoặc dùng Hoa mào gà 15g sắc uống.

9. Bài thuốc chữa di tinh từ cây mào gà trắng

Hoa mào gà trắng 30g, Kim ti thảo (Melica scabrosa Trinh) 15g, Kim anh tử 15g, sắc uống.

Lưu ý khi dùng cây mào gà trắng chữa bệnh

Ðối với bệnh tăng nhãn áp (con ngươi giãn to) không nên dùng.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây mào gà trắng. Có thể nói, cây mang đến nhiều công dụng chữa bệnh nhưng đó chỉ là bài thuốc dân gian mang tính chất tham khảo. Tốt nhất, người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Xem thêm: Cỏ nến (bồ đào) và 41 bài thuốc chữa đau bụng, thổ huyết, đại tiểu tiện ra máu, xuất huyết tử cung, xương khớp, sản hậu, lở láy hiệu quả