Cây đậu rựa (đậu kiểm) và 4 bài thuốc bồi bổ sức khỏe, chữa lỵ, nấc cục, tiểu đường hiệu quả

Cây đậu rựa còn được gọi với nhiều tên khác như đậu kiếm, đậu mèo leo, lao đậu tử. Cây có vị đắng, chát, tính bình, tác dụng giáng khỉ, chỉ tả. Từ lâu, đậu rựa đã được dùng chữa lỵ, nấc cục, tiểu đường.

Tên gọi khác: Đậu kiếm, đậu ván, đậu mèo leo, lao đậu tử .

Tên khoa học: Canavadia gladiata (Jacq) D.C

Họ: Cánh bướm – Fabaceae (Papilionaceae)

Thông tin, mô tả cây đậu rựa

1. Mô tả cây đậu rựa

Cây thảo, leo cao tới 10m, sống hằng năm. Thân tròn có khía dọc. lá kép 7 lá chét có cuống chung, xẽ rãnh ở trên, lá chét màu lục nhạt, hình trứng rộng, mềm và nhẵn. lá kèm sớm rụng. cụm hoa hình chum ở nách lá, dựng đứng, có cuống to, mang hoa ở một nửa trên. Hoa to màu trắng hay tím nhạt. đài hình ống chia 2 môi. Cánh hoa có móng, nhị dính thành 1 bó mang 10 bao phấn màu vàng. Quả lớn, dẹt, hai mép song song, cong hình chữ S. Hạt 10-14, hình bầu dục dài dẹt màu đỏ. Cây ra hoa nhiều lứa từ tháng 6-9, có quả già từ tháng 10-12

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến từ cây đậu rựa

Phân bố: Cây đậu rựa có nguồn gốc ở Ấn độ. Hiện được trồng ở hầu hết các nước nhiệt đới

Bộ phận dùng: Người ta dùng hạt làm thuốc.

Thu hái, chế biến: Quả chín thu hái về, phơi khô lấy hạt, phơi hạt cho thật khô. Hạt dài 2,5-3cm, rộng 1,5-2cm, dày 1cm. Mặt ngoài bóng có những vết nhăn, mép có tề màu xám đen, dài 1,5-2mm, rộng 2mm.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị:  Vị đắng, chát, tính bình

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hoá học của cây đậu rựa

Hạt chứa khoảng 20% canavalin, một ít canavalin C5H12O3N4 (AXIT) men ureAZA. Hạt chưa chín chứa giberellin A21 và A22 (Quảng Châu thực vật đại từ điển, 1969, 255 và

C.A. 1968, 68, 29.885g, C.A 1969. 71, 69500W)

Trong hạt còn chứa chất gây vón hồng cầu với nồng độ 1:100.000

Tác dụng dược lý của cây đậu rựa

Hạt đậu rựa lần đầu tiên thấy ghi trong “Bản thảo cương mục” làm thuốc với tên đao đậu, “Bản thảo cương mục thập di” ghi rễ dùng làm thuốc với tên đao đậu căn.

Theo tài liệu cũ, đậu rựa có vị ngọt, tính ôn, vào hai kinh vị và thận, có tác dụng ôn trung, hạ khí

Thường dùng chữa chứng hư hàn mà sinh nấc (nấc cụt). ngày dùng 9-15g dưới dạng thuốc sắc. Có khi sao vàng tán bột. ngày dùng 5-6g, dùng nước chiêu uống.

Nhân dân còn hay dùng hạt non nấu ăn vì nếu đợi hạt già thì mặc dầu nấu lâu cũng không mềm dừ, lại hay đau bụng mặc dầu trong hạt không thấy có axit xyanhydric.

Còn được trồng làm phân xanh

Vỏ quả cũng được dùng làm thuốc (đạo đậu xác). Trong tài liệu cổ có ghi vỏ đậu rựa có vị đắng, chát, tính bình có tác dụng giáng khí, chỉ tả. dùng chữa nấc cụt, lỵ mãn tính. Ngày dùng 10-15g dưới dạng thuốc sắc.

* Chú thích: 

Ngoài hạt đậu kiểm nói trên, nhân dân còn dùng hạt đậu tắc, còn gọi là đậu rựa , đại đao đậu có tên khoa học Canavalia ensiformis (Linn) DC. Hạt màu trắng, tễ chiếm nửa chiều dài của hạt. trong hạt có concanavalin A và B (C.A 1962, 56, 9175C, 1967, 66, 101856d), protit, canavanin, canalin, C4H10O3N2 (Dược học tạp chí 1062,82, 1671, C.A 1967, 67,8703k, 1964, 60, 11052d) ureaza và một số men khác (C.A 1969, 71, 56958b), hạt còn chứa canavanin giberellin I C19H22O7 và canavalia giberellin II C19H22O6 (Kato J.et al. Tetrahedron Letters 1967, 4861)

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây đậu rựa

1. Đậu rựa dùng để bồi bổ can thận, tăng cường sức khỏe

Lấy 10-15g hạt đậu rựa khô, đem sắc nước hoặc tán bột uống hàng ngày.

2. Điều trị đi ngoài, kiết lỵ từ cây đậu rựa

Lấy quả đậu rựa non, đem luộc ăn hàng ngày.

3. Bài thuốc chữa chứng hư hàn mà sinh nấc (nấc cụt) từ cây đậu rựa

Lấy 9 – 15g đậu rựa dưới dạng thuốc sắc hoặc sao vàng tán bột. Mỗi ngày dùng từ 5 – 6g và dùng làm nước chiêu để uống.

4. Bài thuốc hỗ trợ bệnh tiểu đường từ cây đậu rựa

Lấy 800g đậu rựa thêm 50g cải bẹ, gừng tươi, dầu vừng hoặc dầu lạc cùng với gia vị. Đun sôi dầu rồi cho đậu vào xào trước, sau đó cho cải bẹ vào xào chín cùng gia vị. Ăn như món ăn hàng ngày, sẽ giúp phòng và chống bệnh tiểu đường hiệu quả.

Lưu ý khi dùng cây đậu rựa chữa bệnh

Mỗi ngày không nên dùng quá 15gr đậu rựa

Các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây đậu rựa. Có thể nói, những bài thuốc này sử dụng khá phổ biến trong dân gian, tuy nhiên, nó cũng chỉ mang tính chất tham khảo vì chưa có cơ sở khoa học. Tốt nhất người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Xem thêm: Cây vọng cách (bọng cách) và 8 bài thuốc chữa mụn nhọt, kiết lỵ, bướu giáp, lợi sữa hiệu quả