Cây dền vào công dụng chữa sốt rét, điều kinh hiệu quả

Dền là một loại cây to, cao tới 20m hay hơn. Nhiều người ta sử dụng cây làm thuốc bổ máu, trị sốt rét, nên có người thường gọi nó là Canh ki na. Dền có thể dùng làm thuốc chữa sốt rét, thuốc bổ.

Tên gọi khác: Giền đỏ; Giền (canh ki na); sai; thối ruột; kray lan; krat

Tên khoa học: Xylopia vielana Pierre.

Họ: Na (Anonaceae)

Thông tin, mô tả cây Dền

1. Đặc điểm thực vật

Dền là một loại cây to, cao tới 20m hay hơn. Tủy cây bị tiêu hủy ngay khi cây còn non, do đó có tên cây thối ruột. Toàn thân có lớp vỏ màu đỏ nâu tím, rất dễ bóc, có thể bóc một lần vỏ từ ngọn đến gốc. Lá mọc so le, hình trứng dài, đầu nhọn hay hơi tù, phía cuống tròn, dài 8-10cm, rộng 3-4cm, cuống ngắn 5-6mm. Hoa mọc ở kẽ lá đơn độc hay thành đôi. Đài 3 đính ở phía dưới thành hình chén nông. Tràng 6 hơi mẫm, màu vàng nhạt, mùi thơm. Qua kép hình tán, gồm nhiều phân, quả hình trụ có cuống dài 2-2.5cm, phần quả dài 22-35mm, rộng 10mm, vỏ ngoài đỏ nâu chứa 2-5 hạt, giữa những hạt hơi thắt lại. Mùa hoa tháng 5-6, mùa quả tháng 6-7.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái và chế biến

Phân bố: Cây dền mọc phổ biến ở nhiều tỉnh ở nước ta, miền Nam thường gọi là dền.

Bộ phận dùng: Nhân dân thường dùng lá hay vỏ làm thuốc. 

Thu hái: Quanh năm

Chế biến: Vỏ dền bóc trên những cây còn sống đem về phơi hay sấy khô.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị, quy kinh: Chưa có bảo quản

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hoá học

Sơ bộ thấy có ancaloit, tamim và chất màu.Trong vỏ khô có tanin thuộc loại pyrocatechic (4,55%) alcaloid (0,31%-0,33%) saponin (4,5-4,9% thô, nếu tinh chế là 2,8%), tinh dầu (0,23%).

Công dụng của cây dền

Nhân dân dùng vỏ cây sắc uống chữa kinh nguyệt không đều, Thiếu máu, lá cây sắc uống chữa đau nhức tê thấp.

Miền Nam dùng dùng vỏ cây dền tán bột hoặc ngâm rượu chữa sốt rét và làm thuốc bổ.

Còn dùng làm rượu bổ cho phụ nữ sau khi đẻ, làm thuốc điều kinh.

Một số nơi còn dùng làm thuốc trợ tim. Ngày dùng 10-20g dưới dạng bột, thuốc viên, rượu thuốc. Hoặc nấu cao pha rượu.

Ðồng bào dân tộc ở Hà Bắc, dùng lá cây Giền để điều trị các bệnh đường ruột, đau nhức tê thấp.

Quả chín ăn được.

Liều dùng: Ngày dùng 5-10g vỏ dưới dạng bột, thuốc viên, thuốc rượu.

Xem thêm: Cây bấc đèn (hổ tu thảo) và 22 bài thuốc chữa phù thũng, tiểu rắt, khó ngủ, cầm máu… hiệu quả