Cây đơn tướng quân và 3 bài thuốc chữa ghẻ, dị ứng mề đay, viêm họng hiệu quả

Cây đơn tướng quân là cây thân gỗ, thường được trồng ở gia đình không làm dược liệu.  Tuy nhiên, ít người biết rằng, cây còn có thể dùng làm thuốc. Từ lâu, dân gian đã dùng đơn tướng quân chữa mụn nhọt, ghẻ, viêm họng.

• Tên thường gọi: Đơn tướng quân
• Tên khoa học: Syzygium formosum var
• Họ: Sim

Thông tin, mô tả cây đơn tướng quân

1. Mô tả thực vật

Theo mô tả của GS. Đỗ Tất Lợi ghi trong cuốn sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” cây đơn tướng quân là dạng cây thân gỗ lớn, có thể cao tới 7m, lá cây có thể dài tới 30cm, hoa màu tím đỏ, quả hình cầu nhỏ, dưới đáy quả có vòi (Nhìn cây thoạt đầu rất giống cây roi, miền nam gọi là cây mận).

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, sơ chế

• Phân bố: Ở nước ta đơn tướng quân được trồng ở một vài gia đình không chỉ làm dược liệu, đây còn là một loại cây ăn trái có quả rất thơm ngon và ngọt. Cây được trồng chủ yếu ở miền Bắc, đa phần người dân trồng làm cây ăn trái. Riêng tại làng Đại Yên, thuộc Hà Nội người dân trồng cây này làm thuốc.
• Bộ phận dùng: Dân gian thường lấy lá và nụ làm thuốc.
• Thu hái: Quanh năm
• Sơ chế: Có thể dùng lá tươi hoặc lá khô đều được. Tuy vậy theo kinh nghiệm dân gian nếu dùng được lá tươi sẽ tốt hơn, đặc biệt lá tươi pha nước uống vị thơm ngon, nước màu xanh rất đẹp.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

• Tính vị: Lá cây có vị hơi chát, mùi thơm nhẹ.
• Quy kinh: Chưa có nghiên cứu
• Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Chưa thấy tài liệu nghiên cứu. Sơ bộ thấy có tinh dầu (chừng 2-3%), một ít tanin. Hoạt chất khác chưa rõ.

Tác dụng dược lý của cây đơn tướng quân

Năm 1968, Nguyễn Đức Minh (Phòng đông y thực nghiệm Viện nghiên cứu đông y, Y học thực hành 1968-số 152) đã thăm dò tính chất kháng sinh của đơn tướng quân đối với tự cầu khuẩn vàng và trực khuẩn Coli đã tới kết luận rằng: vỏ và rễ cây không có tính chất kháng sinh. Nhưng lá tươi già hoặc lá non, lá úa, lá rụng và nụ đều có tính kháng sinh mạnh, đặc biệt là nụ. Mùa đông kháng sình tập trung nhiều ở lá.

So sánh tính kháng sinh của lá tươi, lá phơi khô trong râm, ngoài nắng, sấy khô ở 70°, chưng cách thủy ở 100°c trong nửa giờ, thấy tính kháng sinh của lá đơn tướng quân không bị phá hủy khi sấy khô hay chưng cách thủy nửa giờ ở 1000C.

Các tác giả còn thử chiết hoạt chất bằng các dung môi khác nhau như ete etylic, ete dầu hỏa, cồn 90°, cồn tuyệt đối, benzen, cloroíoc, axeton, nước cốt lá, nước sắc 100°c trong 1 giờ (1g lá khô/1ml) dầu lạc, dầu ve, mỡ lợn đã đi tới kết luận là hoạt chất trong đơn tướng quân tan trong nước và hầu hết trong các dung môi hữu cơ thông thường, tốt nhất là ete dầu hỏa. Vững bền ở một môi trường có pH từ 2-9.

Tác dụng kháng sinh mạnh đối với những vi trùng Gram+, không tác dụng đối với vi trùng Gram-.

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây đơn tướng quân

1. Chữa mẩn ngứa, mề đay, dị ứng

Dùng lá đơn tướng quân sắc nước uống (mỗi ngày dùng 100gr lá tươi)

2. Bài thuốc chữa ghẻ

Dúng lá đơn tướng quân nấu nước tắm.

3. Chữa viêm họng đỏ, viêm phế quản cấp tính và mãn tính

Có thể chế cao làm thành viên mà dùng.

Trên đây là những thông tin về cây đơn tướng quân và các bài thuốc chữa bệnh của nó. Có thể nói, ứng dụng chữa bệnh từ dược liệu này chưa nhiều. Song cũng có nhiều bài thuốc chữa bệnh được áp dụng như chữa ghẻ, mụn nhọt, viêm da, viêm họng…

Xem thêm: 14 bài thuốc từ lá khôi tía chữa bệnh tiêu hóa (đau dạ dày, hang vị, thượng vị…), bệnh da liễu (mẩn ngứa, nổi mề đay…), viêm họng, thấp khớp