Cây niệt gió (gió niệt, gió cánh, gió miết) và 8 bài thuốc chữa phong, mụn nhọt, viêm phế quản, viêm cổ tử cung, rắn cắn…

Cây niệt gió còn gọi với nhiều tên khác như gió niệt, gió cánh, gió miết. Đây là vị thuốc trong đông y được dùng để chữa bệnh. Từ lâu, ông cha ta đã dùng niệt gió chữa mụn nhọt, viêm phế quản, chữa rắn rắn, trị bệnh phong..

• Tên gọi khác: gió niệt, gió cánh, gió miết, gió chuột, liễu kha vương, lĩnh nam nguyên hoa, cửu tiên thảo, sơn miên bì, địa ba ma, độc ngư đằng.
• Tên khoa học: Wikstroemia indica C. A. Mey.
• Họ: Trầm (Thymeleaceae)

Thông tin, mô tả cây niệt gió

1. Mô tả dược liệu

Niệt gió là một cây nhỏ, quanh năm xanh tươi, cao 0.3-0.6m, mang nhiều cành gầy,màu đỏ nhạt, nhiều khi mọc đối, có những sẹo là nổi rõ lên. Lá hầu như không cuống, nhẵn, hình trứng thuôn dài, hai đầu tù hay hơi tròn, phiên lá dài 3-4cm, rộng 1-2 cm. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành hay thành bông rất ngắn. Quả mọng khi chín có màu đỏ tươi hình trứng, kèm theo vết tích của bao hoa, phần cơm hơi dày. Hạt có vỏ mỏng và mềm, vỏ trong cứng và đen nhạt.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, sơ chế

• Phân bố: Mọc hoang khắp nơi núi rừng, bụi bờ nước ta. Người ta hái lá hoặc rễ cây này, lá hái vào mùa hạ, rễ hái vào mùa thu, đông hay dầu mùa xuân, hái về phơi hay sấy khô để dành mà dùng.
• Bộ phận dùng: Người ta dùng lá hoặc rễ cây này.
• Thu hái, sơ chế: Lá hái vào mùa hạ. Rễ hái vào mùa thu, đông hay đầu mùa xuân. Hái về phơi hay sấy khô để dành mà dùng, dùng. Hái về phơi hay sấy khô để dành mà dùng

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

• Tính vị: Niệt gió vị cay, đắng, tính lạnh, có độc
• Quy kinh: Chưa có nghiên cứu
• Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hoá học

Trong Niệt gió có các chất Wikstromin, Aretigemin, Natairesinol, Proresinol, Wikstromol, Daphnoretin, Genkwanin.

Tác dụng dược lý của cây niệt gió

Tác dụng kháng khuẩn: Nước sắc rễ và vỏ thân tác dụng ức chế tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, tan máu, cầu khuẩn viêm phổi, dung dịch pha trong cồn có tác dụng ức chế một số vi khuẩn.

Tác dụng tiêu u, bướu: Nước sắc Niệt gió thí nghiệm trên chuột bạch nhỏ có tác dụng ức chế u bướu. Một số hoạt chất của Niệt gió tác dụng tăng cường lưu thông máu, chống viêm, lợi tiểu.

Công dụng: Tiêu sưng, thũng, giảm đau, tán kết trục ứ, tiêu nước. Trị ho gà, hen suyễn, tuyến lâm ba kết hạch, viêm tuyến mang tai, viêm amydal, phong hủi, ác sang, viêm phổi, bế kinh.

Liều dùng: Uống 8-12g, dùng đắp tại chỗ hoặc sắc nước rửa ngoài không kể liều lượng. Nước ta dùng vỏ thay Cam toại gọi là Nam cam toại.

Niệt gió trị viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản

1. Cây gió niệt điều trị viêm phế quản mãn tính

Sử dụng 5kg rễ Niệt gió thêm nước nấu 2 lần, mỗi lần nấu 4 giờ, lọc trong, cô đặc còn 6000ml, thêm đường và chất chống lên men. Mỗi lần uống 20ml, 1 ngày uống 3 lần, điều trị một liệu trình 10 ngày, sau đó nghỉ nửa tháng lại tiếp tục uống thuốc. Đã điều trị 120 ca, một liệu trình lành bệnh đạt 72,5%. Khi uống thuốc, có phản ứng phụ làm đau bụng, lợm giọng, buồn nôn, đau dạ dày thì phải ngừng thuốc

2. Gió miệt trị viêm phổi, viêm Amydal, viêm vú, viêm tổ chức tổ ong, viêm tuyến mang tai, viêm hạch lâm ba, phong thấp xương, khớp đau nhức

Rễ Niệt gió chế thành dịch tiêm, mỗi lần tiêm 2ml, tiêm bắp 1-2 lần/ngày

Cây gió chuột trị mụn nhọt, bệnh ngoài da

1. Cây liễu kha vương điều trị bệnh phong

Sử dụng 2500g Niệt gió, mỗi lần cho 3000ml nước sắc. 6giờ, sắc 2 lần, lọc qua mỗi lần uống 15ml, 1 ngày uống 3 lần, đã điều trị 31 ca trong đó có 2 ca chuyển biến xấu phải ngừng thuốc. Bệnh nhân còn lại phần lớn dùng thuốc 2 ngày đã chuyển biến khá. Sau khi dùng thuốc 2 tháng, bệnh chuyển biến tốt 10 ca, 7 ca không lành do bệnh phát trên 5 năm, bệnh nặng. Đối với bệnh phong nổi mụn đỏ, tác dụng mạnh.

2. Trị nhọt thành mủ chưa vỡ cây niệt gió

Vỏ, rễ Niệt gió dã nhỏ đắp quanh mụn nhọt, chừa một lỗ cho mủ chảy ra.

Một số bài thuốc trị bệnh khác từ cây gió niệt

1. Cây niệt gió chữa xơ gan cổ chướng

Dùng rễ Niệt gió lấy lớp vỏ thứ 2-30g nấu chín kỹ; Đại táo: 12g; Đường đỏ: 30g

Làm viên bằng hạt đậu xanh, mỗi lần uống 5-7 viên với nước sôi để nguội, mỗi ngày uống 1 lần. Thuốc dược lực mạnh, người suy nhược, phụ nữ có thai, trẻ em không được dùng, bệnh xơ gan giai đoạn cuối cũng không được sử dụng

2. Cây gió cánh trị viêm cổ tử cung

Dùng nước sắc Niệt gió 10% rửa và bôi tại chỗ.

3. Trị rắn cắn và chứng sưng đau nhức

Rễ Niệt gió cửu chưng cửu sái, mỗi lần uống 10 đến 20g, sắc uống nóng hoặc uống với rượu.

Lưu ý khi dùng niệt gió chữa bệnh

• Niệt gió là một vị thuốc chỉ mới thấy dùng trong phạm vi nhân dân. Theo đông y, niệt gió có vị đắng, hơi cay, tính lạnh và có độc.
• Gia súc ăn lá và cây này có thể bị chết. Nhân dân một số nơi dùng làm cây duốc cá (làm cho cá ngộ độc chết để bắt). Có thể dùng làm thuốc diệt trừ sâu bọ trong nông nghiệp.
• Vỏ thân và vỏ cành có nhiều sợi có thể dùng chế giấy. Cành và lá có chất dính có thể dùng làm keo trong kỹ nghệ làm giấy.
• Cây có độc, cần hết sức thận trọng khi dùng, không có kinh nghiệm không nên dùng. Trong các tài liệu cổ, người ta nói phụ nữ có thai và những người suy nhược không dùng được.
• Liều dùng trung bình trong ngày : 8-12g rễ hay lá tươi.
• Vỏ rễ và vỏ thân có chất kích thích bay hơi, khi bảo quản cần chú ý phòng nhiễm độc.

Cây niệt gió được dùng làm thuốc sát trùng, bạt độc, chữa chứng ma phong (mụn nhọt). Có nơi dùng vỏ cây niệt gió chữa chứng sốt cao, lá giã nát, thêm dầu vào đắp lên những nơi sưng đau, mụn nhọt (nếu không trộn với dầu có thể gây phồng da). Tuy nhiên, đây chỉ là bài thuốc dân gian nên người bệnh không nên lạm dụng.

Xem thêm: Cây mù u (hồ đồng, cồng) và 6 bài thuốc chữa mụn nhọt, ghẻ lở, xương khớp, giải độc, dạ dày, viêm răng hiệu quả