Cây rùm nao (cánh kiến) và 3 bài thuốc chữa tiêu chảy, giun sán, động kinh hiệu quả

Cây rùm nao hay còn gọi với cái tên mọt, cánh kiến là cây thuốc quý trong đông y. Cây có vị hơi đắng, hơi chát, tính mát; rễ có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp. Từ lâu, cây cánh kiến đã được dùng chữa giun sán, tiêu chảy, động kinh.

Tên gọi khác: Mọt, Cánh kiến

Tên khoa học: Mallotus philippinensis (Lam.) Muell. -Arg

Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae)

Thông tin, mô tả cây rùm nao

1. Mô tả cây cánh kiến

Cây rùm nao là một cây thuốc quý, dạng cây nhỡ, cao 5-10m. Cành non có lông màu gỉ sắt. Lá nguyên, mọc so le; có 3 gân gốc, mặt dưới phủ lông trắng mềm hình sao và có nhiều tuyến. Lá non màu hồng tím, gần cuống lá có 2 tuyến, lá kèm rụng sớm. Hoa nhỏ, đơn tính, cùng gốc. Cụm hoa đực mọc thành bông ở đầu cành hay nách lá. Cụm hoa cái cũng là bông ở đầu cành. Hoa đực có 16-32 nhị. Hoa cái có bầu 2-3 ô phủ lông mềm màu đỏ tươi. Quả nang, hình cầu dẹt làm thành 3 múi, phủ nhiều lông lẫn với nhiều tuyến màu đỏ, khi chín nứt thành 3 mảnh. Hạt hình cầu hay hình trứng, màu đen. Mùa quả tháng 4-5.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Nơi sống: Loài phân bố ở Ấn Độ, Trung Quốc, các nước Đông dương, Malaixia, Philippin tới Úc châu. Ở nước ta, cây thường mọc hoang ở rìa rừng nhiều nơi.

Bộ phận dùng: Rễ, lông bao phủ quanh quả và vỏ cây – Radix, Pilus Fructi et Cortex Malloti Philippinensis.

Thu hái, chế biến: Đến mùa quả chín, thu quả vào một cái rây, xoa quả vào rây để lấy lớp lông đỏ ở ngoài, ta được một thứ bột mịn màu đỏ. Rễ, vỏ thu hái quanh năm.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Vị hơi đắng, hơi chát, tính mát; rễ có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp.

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hoá học

Hoạt chất chính trong hạch và lông rùm nao là một chất màu kết tinh hình phiến mỏng

Anderson gọi chất này là rolerin, Perkin gọi là malotoxin, Merck gọi là kamalin.

Tác dụng kiềm và đun nóng, rotlerin sẽ cho metylphlorogluxin. Khử oxy bằng natri hydroxuyt và kẽm sẽ được dimetylphlorogluxin

Tác dụng axit clohydric, rotlerin sẽ cho isorotlerin

Ngoài rotlerin ra rùm nao còn chứa một chất nhựa đỏ, một chất nhựa màu vàng, một chất có tinh thể màu vàng và sáp.

Tác dụng dược lý của cây rùm nao

Các tuyến và lông trên thân quả có vị đắng, có tác dụng sát trùng tẩy nhẹ và cầm máu. Vỏ cây cũng có tác dụng thu liễm.

Rễ dùng trị lỵ cấp tính, hầu họng sưng đau; vỏ chữa động kinh và ỉa chảy; tuyến và lông của quả dùng tẩy sán dây, giun mỏ và chữa phù thũng, còn dùng trị giang mai và các bệnh ngoài da (mụn nhọt, ghẻ ngứa). Ở Ấn Độ, bột này dùng uống có tác dụng tránh thụ thai mà người ta cho rằng yếu tố chống thụ thai là rottlerin.

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây rùm nao

1. Bài thuốc tẩy sán và giun mỏ từ cây rùm nao

Dùng mỗi ngày 2-6g bột Rùm nao trộn với ít bột gạo rang; uống làm 2 lần, mỗi lần cách nhau 1/2 giờ. Trẻ em dùng ít hơn.

2. Bài thuốc chữa động kinh từ cây mọt

Vỏ thân cây Rùm nao 10g, rễ Găng trâu 5g. Sắc uống làm 1 lần trong ngày (kinh nghiệm dân gian).

3. Cây rùm nao chữa ỉa chảy

6-12g vỏ thân sao vàng, sắc uống.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây rum nào. Có thể nói cây mang đến nhiều bài thuốc chữa bệnh hiệu quả, tuy nhiên đó cũng chỉ là bài thuốc dân gian, chưa có cơ sở khoa học. Tốt nhất, người bệnh nên thăm khám bác sĩ để có phương pháp điều trị hiệu quả nhất.

Xem thêm: Cây cau (tân lang, binh lang) và 9 bài thuốc chữa giun sán, mụn nhọt, sốt, sinh lý nam giới