Cây thạch vĩ (thạch vi) và 4 bài thuốc chữa rong huyết, đại tiểu tiện ra máu, ho, sỏi tiết niệu hiệu quả

Cây thạch vĩ hay còn gọi với nhiều cái tên khác như Thạch vi, thạch bì, thạch lan, phi đao kiếm, kim tinh thảo Ráng hỏa mạc lưỡi, Cỏ lưỡi mèo. Đây là cây thuốc dân gian quý được sử dụng khá nhiều để chữa bệnh. Từ lâu, thạch bì được dùng chữa rong huyết, đại tiểu tiện ra máu, ho, sỏi tiết niệu.

Tên gọi khác: Thạch vi, thạch bì, thạch lan, phi đao kiếm, kim tinh thảo Ráng hỏa mạc lưỡi, Cỏ lưỡi mèo.

Tên khoa học: Pyrrhosia lingua (Thunb.) Farw. (Acrostichum lingua Thunb.).

Họ: Ráng (Polypodiaceae)

Thông tin, mô tả cây thạch vĩ

1. Mô tả thực vật

Cây thảo sống nhiều năm cao 10-30cm, có thân rễ bò dài mang vẩy thon, bìa gợn sóng. Cuống 2-10cm, mảnh, có đốt ở gốc; phiến hơi đa dạng, tròn dài, nhỏ hay hẹp thon dài 8-18cm, rộng 2-5cm, dai, gân phụ rõ, mặt trên gần như không lông, mặt dưới có lông hình sao vàng hoe. ổ túi bào tử phủ trọn mặt dưới, màu đỏ đậm; bào tử xoan, nâu nhạt.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Cây mọc bám trên đá trong rừng núi, gặp nhiều nơi ở các tỉnh miền núi Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai, Vĩnh Phú, Hà Tây đến Thừa Thiên- Huế vào tận Ðà Lạt (Lâm Ðồng); có nơi cây mọc thành những đám rất lớn.

Bộ phận dùng: Toàn cây và lá – Herba et Folium Pyrrosiae Linguae, thường gọi là Thạch vi.

Thu hái: Quanh năm

Chế biến: Dùng tươi hoặc phơi khô.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Vị hơi đắng, tính bình

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Trong lá có phytosterol, tanin thuộc loại pyrocatechic, những đường khử oxy, các chất béo và các chất vô cơ; còn có diploptene, b-sitosterol.

Tác dụng dược lý của cây thạch vĩ

Ðược dùng chữa: 1. Viêm thận thuỷ thũng; 2. Viêm nhiễm niệu đạo, sỏi niệu đạo; 3. Bế kinh; 4. viêm phế quản, viêm bàng quang; 5. Suyễn khan (háo suyễn), phổi có mủ; 6. Khạc ra máu, nôn ra máu, đái ra máu, đại tiện ra máu, băng lậu. Liều dùng 10-30g, dạng thuốc sắc. Còn dùng chữa ngoại thương xuất huyết.

Dân gian vẫn dùng làm thuốc lợi tiểu chữa bệnh đái buốt, đái dắt, viêm niệu đạo, đái ra máu, đái ra sỏi, … nhưng khi dùng phải bỏ những lông trên lá.

Thân rễ còn được dùng chữa bệnh than, ung nhọt, lở loét, ngộ độc do lưu huỳnh hoặc dùng phơi khô tán bột rồi trộn với dầu vừng bôi lên đầu cho tóc đen và làm cho tóc mọc nhanh.

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây thạch vĩ

1. Chữa rong huyết bạch đới từ cây thạch vĩ

Thạch vi tán nhỏ uống mỗi lần 12g.

2. Ðiều trị đại tiểu tiện ra máu

Thạch vi tán nhỏ, uống mỗi lần 8g với nước sắc cành cây Cà làm thang.

3. Phế nhiệt sinh ho từ cây thạch vĩ

Thạch vi và Hạt cau lượng bằng nhau tán bột, uống mỗi lần 8g.

4. Trị sỏi đường tiết niệu

Thạch vi, Mã đề 30-60g mỗi thứ, Dành dành quả 30g, Cam thảo 9-15g, sắc uống.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây thạch vĩ. Có thể thấy, cây được dân gian sử dụng khá phổ biến. Tuy nhiên, người bệnh nên nhớ, những bài thuốc này chỉ mang tính chất tham khảo vì chưa có cơ sở khoa học.

Xem thêm: Cây tai chuột (mộc tiền) và 5 bài thuốc chữa phù thũng, bạch đới, ho, chín mé, thối tai hiệu quả