Câu đằng và các bài thuốc chữa sốt, co giật, nôn mửa, sáng mắt… hiệu quả

Câu đằng còn được gọi với nhiều tên khác như thuần câu câu, Vuốt lá mỏ. Hiện nay câu đằng được dùng làm thuốc trấn kinh, trấn tĩnh, bệnh cao huyết áp: Đầu quay, mắt hoa, trẻ con kinh giật, khóc đêm, phụ nữ xích bạch đới.

Tên gọi khác: thuần câu câu, Vuốt lá mỏ,  Dây móc câu – Cú giằng (Mông); Co nam kho (Thái); Pược cận (Tày)

Tên khoa học: Ramulus Uncariae cum Uncis

Họ: Cà phè (Rubiaceae)

Thông tin, mô tả cây Câu đằng

1. Đặc điểm thực vật

Cây Câu đằng là loại cây dây leo, dài tới 7 – 8m. Lá mọc đối phiến lá hình trứng đầu nhọn, mặt trên bóng nhẵn, mặt dưới có phấn mốc, Ở kẽ lá có hai móc (giống móc câu) ở hai bên đối xứng như lá. Hoa thành hình cầu. Quả nang, trong chứa nhiều hạt.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Cây câu đằng ở nước ta hiện nay vẫn chưa được trồng, mà toàn bộ nguồn đều thu từ tự nhiên. Cây thường mọc hoang ở các vùng đồi núi của các tỉnh miền núi phía Bắc như: Lào cai, cao bằng, Sơn La, Hòa Bình. Ở Hòa Bình cây mộc rất nhiều trên các vùng đồi thấp.

Bộ phận dùng: Thân cây

Thu hái chế biến: Thân cây có gai được thu hoạch vào mùa xuân hoặc mùa thu, phơi nắng cho khô và cắt nhỏ.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Câu đằng vị ngọt, hơi lạnh. Theo sách Danh y biệt lục: câu đằng tính hơi hàn. Theo sách dược tính bản thảo: vị ngọt tính bình. Theo sách Thục bản thảo: vị đắng. Sách Bản thảo cương mục: nhập thủ túc quyết âm kinh. Sách Bản thảo kinh sơ: nhập thủ thiếu âm, túc quyết âm kinh

Quy kinh: Can và tâm bào

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Thân và rễ chứa 0,041% alcaloid, trong đó hoạt chất chính là Rhynchophyllin chiếm 28,9%. Còn có các chất alcaloid khác như isorhynchophyllin, corynoxein, isocorynoxcin và một ít corynanthein, dihydrocorynanthein, hirsutin và hirsutein.

Tác dụng dược lý của cây câu đằng

+ Tác dụng hạ áp: các loại chế phẩm và chiết xuất của Câu đằng đều có tác dụng hạ áp hòa hoãn và kéo dài. Thành phần chủ yếu có tác dụng hạ áp là chất kiềm Câu đằng. Nguyên lý hạ áp chủ yếu là thuốc trực tiếp tác dụng và phản xạ tác dụng ức chế trung khu thần kinh vận mạch và chẹn nút thần kinh giao cảm, làm giãn mạch ngoại vi nên lực cản giảm và hạ áp. Nếu đun sôi quá 20 phút tác dụng hạ áp giảm cho nên không nên đun lâu.

+ Tác dụng an thần: nước sắc Câu đằng và chiết xuất cồn thuốc trên súc vật thực nghiệm đều có tác dụng an thần rõ nhưng không gây ngủ. Cao ngâm rượu của thuốc có tác dụng chống co giật trên chuột Hà lan thực nghiệm.

+ Câu đằng còn có tác dụng ức chế cơ trơn của ruột, làm dịu cơn co thắt cơ trơn của phế quản

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây câu đằng

1. Lương can, tức phong trị nhiệt thịnh sinh phong, phong dương bốc lên trên gây nên đầu váng, hoa mắt, sốt cao, co giật, hôn mê, phiền muộn

Vị thuốc: Bạch thược 12g, Bối mẫu 10g, Cam thảo . 4g , Câu đằng 12g, Cúc hoa 12g, Linh dương giác .. 4g, Phục thần .. 12g Sinh địa 16g, Tang diệp .. 12g, Trúc nhự 12g,

Thực hiện: Sắc uống.

2. Câu đằng làm cho nhẹ đầu, sáng mắt, trị tạng can yếu

Bán hạ (chế) 20g, Cam Cúc hoa ..20g, Cam thảo (nướng) 10g, Mạch môn (bỏ lõi) 20g, Nhân sâm .. 20g, Phòng phong 20g, Phục linh … 20g, Phục thần .. 20g, Thạch cao .. 40g, Trần bì (bỏ xơ) …20g,

Tán bột. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 16g. Dùng 7 lát Gừng sống. Sắc lấy nước uống thuốc

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây câu đằng. Đây là vị thuốc đông y quý hiếm được sử dụng khá nhiều. Tuy nhiên, người bệnh cần chú ý, dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Xem thêm: Ba kích và 15 bài thuốc chữa di tinh, liệt dương, xương khớp, thận hư… hiệu quả