Cây bạch hoa xà (bạch tuyết hoa, cây hoa chiến) và 14 bài thuốc chữa bệnh về da (mụn nhọt, chốc lở), xương khớp, kinh nguyệt không đều, trễ kinh…

Cây bạch hoa xà hay còn gọi cây đuôi công, bạch tuyết hoa là dược liệu quý trong đông y. Cây được dùng để chữa nhiều bệnh khác nhau như bệnh phụ nữ (trễ kinh, kinh nguyệt không đều); bệnh ngoài da (vàng da, mụn nhọt, chốc lở), xương khớp, bầm tím…

• Tên gọi khác: Bạch tuyết hoa, cây hoa chiến (cây chiến), xitraca (Ấn Độ), pít phì khao (Lào), cây đuôi công.
• Tên khoa học: Plumbago zeylanica L. (Thela alba Lour).
• Họ: Thuộc họ Đuôi công (Plumbaginaceae).

Thông tin, mô tả dược liệu

1. Mô tả thực vật

Cây bạch hoa xà là một loài cỏ có sức sống bền và dai. Chúng thường chỉ cao từ 0,3 đến 0,6m. Thân cây nhẵn và có các đốt. Lá bạch hoa xà mọc so le nhau. Mỗi lá có hình bầu dục, đầu nhọn, có gân. Lá cây màu xanh lục, không có lông và mặt dưới của lá trắng nhạt.

Bạch hoa xà cho hoa màu trắng, mọc ở đầu cành, kẽ lá. Đài hoa có lông dài. Hoa nở quanh năm nhưng thường nở rộ vào độ tháng 5, tháng 6.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Bạch hoa xà được xác định là có nguồn gốc ở khu vực Đông Nam Á. Chúng phân bố ở khắp các khu vực có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt. Bạch hoa xà được tìm thấy và được trồng ở một số nước như Nhật Bản, miền Nam Trung Quốc, Malaysia, Ấn Độ, Indonesia, những nước Châu phi,… Tại Việt Nam, bạch hoa xà mọc hoang ở khắp nơi và thường được trồng để làm cảnh, làm thuốc.

Bộ phận dùng: Rễ, lá

Thu hái: Hái lá quanh năm, chọn lá xanh tươi để hái. Chọn đào rễ cây bạch hoa xà đã trưởng thành. Rễ thường có đường kính từ 2 – 5cm. Khi khô có màu đỏ nhạt.

Chế biến: Làm thuốc: Rễ cây có thể dùng tươi, hoặc phơi khô, nghiền bột. Nấu canh: Lá cây bạch hoa trà có thể nấu canh, có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

• Tính vị: Rễ cây bạch hoa xà có vị đắng.
• Quy kinh: Chưa có nghiên cứu
• Bảo quản: Sau khi thu hái, sơ chế, nên bảo quản rễ cây, lá cây ở nơi khô thoáng, tránh nơi ẩm thấp, tránh nhiệt độ quá cao. Rễ cây không nên để lâu, sẽ bị giảm tác dụng.

4. Thành phần hóa học

Thành phần hóa học trong rễ và lá của bạch hoa xà là:

• Plumbagin naphthoquinone;
• Etanolic;
• Biplumbagin;
• Coumarin;
• Ethanol.

Tác dụng dược lý của cây bạch tuyết hoa

Theo Đông y: Bạch hoa xà có các tác dụng sau: Trị lành vết thương, vết lở loét.

Theo y học hiện đại: Bạch hoa xà có tác dụng:

• Chữa bệnh viêm loét ngoài da;
• Điều trị nhiễm giun đường ruột;
• Điều trị viêm da, mụn trứng cá;
• Điều trị bệnh trĩ;
• Chống ung thư;
• Chống Đông máu;
• Gây tê liệt;
• Kháng khuẩn: vi khuẩn gram dương và vi khuẩn gram âm;
• Kháng viêm;
• Chống oxy hóa.

Cây bạch hoa xà chữa lở loét, ghẻ lở

1. Bài thuốc điều trị lở loét, vết thương, bệnh về da

Giã nhỏ rễ cây hoặc lá cây với cơm trắng thành bột nhão. Đắp bột nhão lên vết thương.

2. Bài thuốc trị lở loét

Rửa sạch lá, sau đó giã nát lá bạch hoa xà, đắp lên chỗ lở loét. Nếu thấy nóng ran thì bỏ ra.

3. Bài thuốc trị ghẻ từ cây đuôi công

Sắc rễ cây, lấy nước cô đặc bôi ghẻ.

4. Bạch hoa xà chữa bệnh viêm, vàng da

Chuẩn bị Bạch hoa xà, Cây Nhân trần 30g, Hạ khô thảo 25g, Cam thảo 10g. Đem tất cả dược liệu sắc cùng với 1,5 lít nước vừa đủ uống trong ngày.

Bạch hoa xà chữa bệnh phong thấp, xương khớp, bầm tím

1. Chữa phong thấp từ bạch tuyết hoa

Rễ bạch hoa xà 12g, dây đau xương 12g, thổ phục linh 16g. Sắc uống ngày một thang.

2. Chữa sưng đau do chấn thương

Rễ hoặc lá bạch hoa xà giã với cơm thành bột nhão, đắp lên chỗ sưng đau.

3. Bong gân sai khớp chữa bằng bạch hoa xà

Rễ bạch hoa xà 20g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày một thang. Có thể dùng rễ bạch hoa xà ngâm rượu làm thuốc xoa bóp.

4. Chữa bong gân, da thịt bầm tím, đau nhức cơ xương khớp

Rễ Bạch hoa xà 10 – 15g, đun sôi kỹ trong 4 giờ, lấy nước uống, có thể ngâm với rượu để bóp ngoài.

5. Bài thuốc điều trị bệnh đau nhức xương khớp

Sắc rễ bạch hoa xà với cam đất để uống. Bạn cũng có thể ngâm rượu rễ bạch hoa xà để xoa bóp, giảm đau nhức.

Bài thuốc trị bệnh khác từ bạch hoa xà

1. Bài thuốc điều hòa cao huyết áp

Sắc rễ bạch hoa xà, hoa đại, cỏ xước, lá dâu, ích mẫu và quyết minh tử. Uống 1 tháng thuốc mỗi ngày.

2. Bài thuốc trị táo bón

Sử dụng lá bạch hoa xà non tươi, nấu nước để uống, ăn phần xác.

3. Bài thuốc trị đau dạ dày và thanh nhiệt, mát gan

Đun nước rễ bạch hoa xà với cam thảo đất, nhân trần. Uống nước khi ấm nóng để trị bệnh.

4. Trị mụn nhọt, các khối u từ bạch hoa xà

Sắc 1.5 lít nước với 20gr bán biên khô, 40gr bạch hoa xà, 50gr xạ đen rồi uống thay nước hàng ngày.

5. Trị trễ kinh, kinh nguyệt không đều

Lấy 12gr dây đau xương, 12gr rễ bạch hoa xà, 16gr thổ phục linh sắc nước uống hàng ngày. Mỗi ngày 1 thang.

 Lưu ý khi dùng cây hoa chiến chữa bệnh

Khi dùng cây bạch hoa xà để trị bệnh hoặc áp dụng các bài thuốc làm từ bạch hoa xà, bạn nên chú ý một số điều sau:

• Rửa sạch lá và rễ cây trước khi dùng;
• Sử dụng với liều lượng vừa phải, vì dùng bạch hoa xà với liều lượng cao sẽ gây nguy hại cho sức khỏe, thậm chí tính mạng;
• Phụ nữ có thai không dùng bạch hoa xà vì dược liệu gây xảy thai, được dùng làm thuốc phá thai;
• Khi có ý định áp dụng các bài thuốc có thành phần là bạch hoa xà, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.

Nói chung, bạch hoa xà là một loại cỏ có sức sống mãnh liệt và phân bố ở nhiều nơi. Cây có thể được dùng để chữa nhiều bệnh khác nhau. Tuy nhiên, những bài thuốc này chỉ là kinh nghiệm dân gian, chưa có cơ sở khoa học. Cho nên, khi dùng cây chữa bệnh cần hết sức lưu ý.

Xem thêm: Cây ô rô (sơn ngưu bàng, dã hồng hoa) và 12 bài thuốc chữa bệnh rong huyết, ứ huyết, rắn cắn, ghẻ lở, ngứa âm hộ, đau nhức xương khớp