Cây lõi tiền (dây mối) và 6 bài thuốc chữa trĩ, sa tử cung, mụn nhọt, tiểu buốt, tiểu rắt, thông tiểu, đau nhức xương khớp, rắn cắn,… hiệu quả

Cây lõi tiền hay còn gọi dây mối, đại cung đằng. Cây có vị đắng, tính mát, có tác dụng chữa chứng tiểu khó, tiểu nhắt, đau nhức xương khớp, tay chân sưng đau, chữa mụn nhọt vừa mới phát,…

Tên gọi khác: Dây mối, Đại cung đằng, Phấn cơ đốc, Xạ chen (dân tộc Tày),…

Tên khoa học: Stephania longa Lour

Họ: Tiết dê (Menispermaceae)

Thông tin, mô tả cây lõi tiền

1. Mô tả thực vật

Cây lõi tiền là loại dây leo, thường cuốn vào những cây to hoặc bò ngang sát mặt đất. Cây có thân mềm, nhẵn với những đường vạch dọc. Chiều dài trung bình của cây khoảng 2 – 4m.

Lá mọc so le, hình ba cạnh. gốc lá to tròn và thun nhọn dần về phần đầu. Lá dài khoảng 3 – 9 cm và rộng khoảng 2 – 6cm. Mặt trên của lá nhẵn, có màu xanh lục sẫm, mặt dưới thường nhạt hơn. Gân lá có hình chân vịt, nổi rõ ở mặt dưới. Cuống lá dài và dính vào phiến lá.

Hoa nhỏ, màu lục vàng, mọc thành cụm ở kẽ lá. Cuống hoa thường rất ngắn.

Quả hạch, hình quả trứng, hơi dẹt, dài khoảng 6mm và rộng khoảng 4 – 5mm. Khi chín, quả chuyển dần sang màu đỏ. Hạt có hình móng ngựa, u lồi và có gốc cạnh.

Cây có rễ rất dài, ăn dâu vào trong lòng đất, kể cả những loại đất khô cằn.

Cây lõi tiền thường ra hoa vào tháng 4 – 6 và ra quả vào tháng 7 – 9 hàng năm.. Cây tái sinh chủ yếu từ hạt, phần gốc và rễ vẫn có khả năng tái sinh cây chồi.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Trên thế giới, cây lõi tiền được tìm thấy nhiều ở một số tỉnh thành thuộc nước Trung Quốc, Thái Lan, Philippin, Lào,…

Ở nước ta, cây lõi tiền thường phân bố rộng rãi trên mọi địa hình từ đồi núi thấp, trung du và cả vùng đồng bằng, đặc biệt là các tỉnh vùng núi phía Bắc. Cây thường phát triển nhanh ở vùng ẩm ướt, nhiều ánh sáng nhưng không chịu được ngập úng như bờ mương, đồng ruộng, ven bìa rừng, bờ rào quanh nhà,…

Bộ phận dùng: Sử dụng cành, lá và cả rễ của cây lõi tiền để làm thuốc chữa bệnh.

Thu hái: Thu hái quanh năm.

Chế biến: Rửa sạch toàn bộ nguyên liệu đã được thu hoạch bằng nước mát để loại bỏ bụi bẩn, đất cát và tạp chất. Sau đó cắt thành từng đoạn nhỏ để sử dụng. Nếu sử dụng ở dạng khô, nên đem phơi nắng hoặc sấy khô.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Vị đắng, tính mát.

Quy kinh: Chưa có bài báo cáo nào về mục này.

Cách bảo quản: Bảo quản dược liệu khô trong bọc kín và cất trữ ở nơi thoáng mát, nhiệt độ phòng. Cần đậy kín bao bì sau mỗi lần sử dụng để tránh tình trạng nổi mốc meo. Còn dược liệu ở dạng tươi, cần sử dụng hết sau khi thu hái.

4. Thành phần hóa học

Thân và rễ cây lõi tiền có chứa một số dẫn xuất của hoạt chất alkaloid thuộc nhóm hasubanan.

Tác dụng dược lý của dược liệu cây lõi tiền

Theo Y học hiện đại:

Chưa có tài liệu nào công bố về công dụng của cây lõi tiền.

Theo Đông y cổ truyền:

• Công dụng: Lõi tiền có công dụng thanh nhiệt, giải độc, thông tiện, tiêu sưng phù, tiêu thũng và lợi thấp.
• Chủ trì: Cây lõi tiền mang bản chất dược phẩm có tác dụng điều trị chứng tiểu tiện khó khăn, tiểu nhắt, tiểu rát, phù nề, đau nhức xương khớp, viêm thận,…
• Các bài thuốc chữa bệnh từ cây lõi tiền

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây lõi tiền

1. Bài thuốc chữa bệnh trĩ ngoại, sa tử cung ở nữ giới từ dây mối

Nguyên liệu: Một nắm rễ dây lõi tiền.

Cách thực hiện: Rửa sạch một nắm rễ dây lõi tiền để loại bỏ bụi bẩn rồi đem nấu cùng với 3 lít nước để xông hơi. Thực hiện mỗi ngày 1 lần vào mỗi buổi tối trước khi đi ngủ. Đối với các trường hợp bệnh tình vừa mới khởi phát, áp dụng 3 – 4 lần là khỏi.

2. Bài thuốc chữa mụn nhọt vừa mới bị hoặc tái phát từ cây đại cung đằng

Nguyên liệu: 12gr dây lõi tiền cùng với đương quy và cây ngải cứu (càng và lá) mỗi vị 8gr.

Cách thực hiện: Làm sạch toàn bộ nguyên liệu đã được chuẩn bị rồi cho vào nồi cùng với 700ml nước. Tiến hành sắc trên ngọn lửa nhỏ khoảng 10 – 15 phút là có thể tắt bếp. Chắt lọc lấy phần nước và sử dụng thay cho nước trà hằng ngày.

3.Cây lõi tiền chữa chứng đái buốt, đái dắt

Nguyên liệu: 15gr dây lõi tiền khô hoặc 30gr ở dạng tươi. Hoặc có thể sử dụng 10gr  rễ cây lõi tiền khô hay 20gr ở dạng tươi.

Cách thực hiện: Đem dược liệu rửa sạch qua nhiều lần nước để loại bỏ bụi bẩn rồi cho vào nồi nước tiến hành sắc để lấy nước dùng. Dùng nước sắc mỗi ngày thay cho nước trà.

4. Cây lõi tiền giúp thông tiểu, trừ thấp (biểu hiện: tiểu tiện khó khăn, phù, chân tay sưng nhức, đau nhức xương khớp,…)

Nguyên liệu: 10gr dây lõi tiền khô (hoặc 20gr ở dạng tươi) cùng với 6 – 10gr mã đề, 10gr đậu đen và 6gr mộc thông.

Cách thực hiện: Mang toàn bộ nguyên liệu đã chuẩn bị sắc cùng với 700 – 750ml nước. Tiến hành sắc cô đặc còn lại khoảng 200ml. Chắt lọc lấy phần nước rồi chia thành 2 – 3 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Nên dùng khi thuốc còn nóng.

5. Bài thuốc chữa đau nhức xương khớp do phong tê thấp từ cây lõi tiền

Nguyên liệu: 10gr dây lõi tiền khô hoặc 20gr ở dạng tươi cùng với hạt ý dĩ và cốt khí củ mỗi vị 10gr.

Cách thực hiện: Mang một thang thuốc trên sắc để lấy nước dùng. Có thể chia thành nhiều lần uống trong ngày.

6. Cây lõi tiền chữa vết thương do rắn cắn

Nguyên liệu: Lá cây lõi tiền và lá tiết dê mỗi vị 50gr.

Cách thực hiện: Rửa sạch hai loại lá cây trên rồi giã nát. Thêm một ít nước ấm, khuấy đều để các tinh chất ra hoàn toàn. Lọc lấy phần nước để uống, phần bã dùng để đắp trực tiếp lên vị trí bị rắn cắn.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây lõi tiền. Tuy chưa được chứng minh về công dụng nhưng cây được dân gian dùng làm thuốc chữa bệnh. Cho nên, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Xem thêm: Cây hoa hiên vào 14 bài thuốc chữa mụn nhọt, chảy máu cam, tiểu rắt, kinh nguyệt không đều, sưng vú,… hiệu quả