Cây đơn răng cưa (bách nha) và 4 bài thuốc chữa mụn nhọt, tiêu chảy, bỏng, giun kim hiệu quả

Cây đơn răng cưa hay còn được gọi với cái tên như đơn ăn gỏi, bách nha, đơn núi, đơn trâu… Đây là cây thuốc quý nhưng chưa được khai thác và nghiên cứu nhiều. Dân gian thường dùng cây này chữa tiêu chảy, bệnh ngoài da, trị giun kim.

Tên gọi khác: Bách nha, Đơn ăn gỏi, Đơn núi, Đơn trâu, Đơn lộc ớt, Co táp, Tạp lượt (Tày), Ka dơ loang (Kdong), Địa phan (Dao)

Tên khoa học: Maesa indica Wall (Boebotrys indica Roxb).

Họ: Đơn nem (Myrsỉnaceae)

Thông tin, mô tả cây đơn răng cưa

1. Mô tả thực vật

Đơn răng cưa là một cây nhỏ, nhẵn, trừ những cành non và cụm hoa hơi có lông. Thân gầy, có gân dọc, có bì khổng. Lá hình thuôn dài 8-13cm, rộng 3-9cm, cuống lá hình máng phía trên, dài 1-2cm. Hoa trắng mọc thành chùm đơn hay phân nhánh ở phần ba phía dưới. Quả hình trứng, đường kính 3mm nhẵn hay hơi có những gân dọc nổi, vỏ quả ngoài cứng, rất mỏng. Nhiều hạt, mặt nhăn nheo, nhiều cạnh, dài 0,6mm. Mùa hoa: tháng 2, mùa quả tháng 10.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Mọc hoang ở khắp nơi trong Việt Nam, nhiều nhất ở miền Bắc và miền Trung. Còn thấy ở Trung Quốc.

Bộ phận dùng: Lá

Thu hái: Quanh năm

Chế biến: Thường người ta hái lá tươi về dùng.

3.  Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Chưa có nghiên cứu

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Lá chứa một chất thuộc loại quinon.

Tác dụng dược lý của cây đơn răng cưa

• Nhân dân thường dùng lá cây này chữa mẩn ngứa dị ứng, mề đay dưới hình thức giã nát xào với mỡ bôi lên những nơi mẩn ngứa dị ứng đã rửa sạch. Còn có thể nấu nước tắm. Thường chỉ dùng ngoài, liều lượng tùy theo nơi mẩn ngứa to hay nhỏ.
• Một số nơi dùng làm lá gói nem, hay ăn cùng với nem mặc dầu trên thực nghiệm lá độc với cá.

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây đơn răng cưa

1. Bài thuốc chữa tiêu chảy, trừ độc từ cây đơn răng cưa

Lá được dùng để ăn với nem, ăn gỏi thịt.

2. Chữa mẩn ngứa, ghẻ từ bách nha

Cách 1: Lấy 15-30g lá khô sắc uống

Cách 2: Có thể phối hợp với lá Đơn đỏ, Cam thảo đất, Rau má, Kim ngân hoa, Mã đề.

3. Dùng tẩy giun kim từ đơn ăn gỏi

Dùng 50g lá non giã nát thêm nước và đường, uống vào lúc sáng sớm, hoặc dùng lá non nấu canh ăn.

4. Chữa bỏng, đau nhức, tê thấp từ đơn trâu

Dân gian thường dùng lá đắp vào chỗ đau.

Lưu ý khi dùng đơn răng cưa chữa bệnh

Ngoài cây đơn răng cưa nói trên, người ta còn dùng với tên đơn răng cửa hay đơn núi, đơn trâu đok tu pa (Lào) cây Maess balansae Mez, thuộc cùng họ. Cùng một công dụng và cách dùng.

Trên đây là những thông tin về cây đơn răng cưa và các bài thuốc chữa bệnh của nó. Có thể nói, các bài thuốc này chỉ là bài thuốc dân gian, hỗ trợ điều trị triệu chứng chứ không thể chữa khỏi bệnh hoàn toàn, nhất là với trường hợp bệnh nặng. Cho nên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng để có hiệu quả tốt nhất.

Xem thêm: Cây thuốc giấu (ngải rít) và 4 bài thuốc chữa mụn nhọt, chảy máu, rắn cắn, vết thương có mủ hiệu quả