Cây thóc lép (cỏ cháy) và 6 bài thuốc chữa phù thũng, rắn cắn, phù nề, xương khớp hiệu quả

Cây thóc lép hay còn gọi là cây cỏ cháy được biết đến với nhiều bài thuốc chữa bệnh trong dân gian. Cây có vị chát, tính bình đi vào hai kinh Tâm và Can tác dụng chỉ huyết, chỉ thống tiêu ứ tán thũng, thanh nhiệt, điều trị vết thương. Cây cỏ cháy có thể dùng chữa một số bệnh như phù thũng, rắn cắn, phù nề, xương khớp.

Tên gọi khác: Cỏ cháy

Tên khoa học: Desmodium gangeticum (L) DC

Họ: Ðậu (Fabaceae)

Thông tin, mô tả cây thóc lép

1. Mô tả thực vật

Cây bụi 1-1,5m. Cành mọc vươn dài, cành con mảnh có lông về sau nhẵn. Lá có một lá chét hình trái xoan, tròn hay hình tim ở gốc, hầu như tù và nhọn ngắn ở chóp, mỏng, có lông mịn ngắn ở mặt trên và có nhiều lông rạp xuống ở mặt dưới. Lá kèm nhọn. Cụm hoa ở nách hay ở ngọn, có lông, gồm những hoa nhỏ xếp từng đôi một. Quả hơi cong hình cung, không cuống, có lông, chia làm 7-8 ô, mỗi ô chứa 1 hạt. Ra hoa tháng 4-8, có quả tháng 10-11.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Loài cây cổ nhiệt đới, mọc hoang ở vùng đồi núi, trên các bãi cỏ, ven đường đi từ Bắc tới Nam.

Bộ phận dùng: Toàn cây (thân, lá, rễ, hạt) – Herba Desmoldii Gangetici.

Thu hái: Quanh năm

Chế biến: Dùng tươi hay phơi khô dùng dần.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Vị chát, tính bình

Quy kinh: Đi vào hai kinh Tâm và Can

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hóa học

Hạt chứa đường, dầu béo và alcaloid.

Toàn cây thóc lép chứa N, N – dimethyltryptamin, 5 – methoxy – N, N – dimethyltryptamin, harman, N – methvltetrahvdroharman, hypaphorin, hordenin, N – methyltyramin, 6 – methoxy – 2 – methyl – p – carbolin, p – carbolin, cardicin, halostachin, dalbergisdin, genistin, 2′ – hydroxygenistin, kieviton, diphysolon, desmocarpin, desmodin, gangetinin, gangetin. Ngoài ra, còn có 24 – ethylcholest – 5, 22 – dien – 3i3 – ol, 24 – ethylcholest – 5 – en – 3 p – ol, 24 – methylcholest – 5 – en – 3(3 – ol. Hạt chứa dầu béo. (Trung dược từ hải I, 1993).

Tác dụng dược lý của cây cỏ cháy

Dịch ngâm lá thóc lép 10% thí nghiệm trên thỏ có tác dụng lợi tiểu.

Thành phần gangetin chiết từ thóc lép, thí nghiệm trên chuột cống trắng đực đã trưởng thành, bằng cách tiêm dưới da hàng ngày các liều 0,5; 1,0; 1,5 và 2,0 mg/kg trong 30 ngày liên tiếp, có tác dụng làm giảm tần số giao phối của chuột một cách có ý nghĩa so với lô đối chứng, đồng thời, cũng làm giảm hoạt động của tinh trùng lấy từ mào tinh.

Ngoài ra, gangetin còn làm giảm trọng lượng của tinh hoàn và các cơ quan sinh dục phụ như mào tinh, ống dẫn tinh, tuyến tiền liệt và làm giảm hoạt động của men acid phosphatase của tuyến tiền liệt. Những tác dụng trên đều bị đối kháng do dùng prolactin (liều 500 |ig/kg/ngày) phối hợp với propionat testosterone (liều 200 |ig/kg/ngày).

Nếu dùng prolactin hoặc testosterone riêng rẽ thì không bị đối kháng. Tham gia vào tác dụng ức chế các cơ quan sinh dục chuột đực, là bản chất kháng prolactin của gangetin và sau đó là khả năng làm giảm lượng testosterone trong huyết tương của thuốc.

Các bài thuốc chữa bệnh từ cây thóc lép

1. Bài thuốc từ cây cỏ cháy chữa phù thũng

Rễ Thóc lép 12g, lá Cối xay 12g, Ðơn châu chấu 8g, sắc uống.

2. Cây thóc lép chữa rắn cắn

Rễ Thóc lép tươi, lấy lượng vừa đủ nhai nuốt nước, lấy bã đắp vào vết thương.

3. Rửa vết thương và trị rắn cắn từ cây thóc lép

Thường được dùng làm thuốc rửa vết thương và trị rắn cắn, dùng uống trong chữa bệnh về thận, phù thũng, sỏi mật và ngộ độc. Liều dùng 6-12g.

4. Bài thuốc trị phù nề từ cây thóc lép

Rễ thóc lép 10g, cây cối xay 10g, râu ngô 5g đun nước uống hàng ngày.

5. Cây cỏ cháy bảo vệ tim, tăng cường trí nhớ

Toàn cây thóc lép khô 20g hãm nước uống hàng ngày.

6. Điều trị đau nhức xương từ cây thóc lép

Rễ thóc lép ngâm rượu uống, hoặc dùng 15g rễ cây khô đun với 600ml nước uống hàng ngày.

Lưu ý khi sử dụng cây thóc lép chữa bệnh

Thí nghiệm sử dụng dịch chiết từ cây thóc lép trên cơ thể chuột đực cho thấy lượng testosterone bị giảm, đồng thời giảm số lượng và hoạt động của tinh trùng, giảm kích thước tinh hoàn chuột đực.

Với nam giới thóc lép có thể gây ra tác dụng giảm sinh lý nghiêm trọng, giảm lượng tinh trùng và có thể dẫn tới liệt dương, vô sinh nếu dùng trong một thời gian dài. Bởi vậy nam giới đang trong độ tuổi sinh sản không nên sử dụng cây thuốc này.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây thóc lép. Có thể thấy, cây mang đến công dụng chữa phù thũng, rắn cắn, chữa lành vết thương hiệu quả. Tuy nhiên, cây cỏ cháy cũng gây ra một số tác dụng phụ cho nên người dùng cần hết sức lưu ý khi sử dụng.

Xem thêm: Cây muồng truổng (tần tiêu, lạc giao) và 4 bài thuốc chữa viêm gan, thủy thũng, đau xương khớp hiệu quả