Cây dâm bụt (hoa dâm bụt, bông bụt, phù tang) và 15 bài thuốc chữa mụn nhọt, bệnh phụ nữ, quai bị, tiểu rắt,…

Cây dâm bụt hay còn gọi là hoa dâm bụt, phù tang được biết đến là cây thân leo có hoa đẹp. Thông thường, cây được trồng trước cổng làm cảnh, tuy nhiên ít người biết đến cây còn có tác dụng chữa bệnh. Từ lâu, phù tang đã được dùng chữa chứng kinh nguyệt không đều, mụn nhọt, tiểu rắt, quai bị,…

• Tên gọi khác: Bông bụp, hoa dâm bụt, Hồng bụt, Phù tang, Mộc cẩn, Co ngần (dân tộc Thái), Bioóc ngàn (Tày), Phầy quấy phiằng (Dao).
• Tên khoa học: Hibiscus rosa sinensis L.
• Họ: Bông (Malvaceae)

Thông tin, mô tả cây dâm bụt

1. Mô tả cây dâm bụt

Cây nhỡ, cao 4-6m. Lá hình bầu dục, nhọn đầu, tròn gốc, mép có răng to; lá kèm hình chỉ nhọn. Hoa ở nách lá, khá lớn, 6-7 mảnh đài nhỏ (tiểu đài) hình sợi; đài hợp màu lục dài gấp 2-3 lần đài nhỏ; tràng 5 cánh hoa màu đỏ; nhị nhiều, tập hợp trên một trụ đài; bầu hình trụ hay hình nón. Quả nang tròn, chứa nhiều hạt. Mùa hoa tháng 5-7.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

• Phân bố: Loài của Trung Quốc, Nhật bản, được trồng làm hàng rào, làm cây cảnh phổ biến ở nhiều nơi.
• Bộ phận dùng: Vỏ rễ hoặc rễ, hoa và lá – Cortex Radicis seu Radix, Flos et Folium Hibisci Rosa Sinensis.
• Thu hái: Rễ và lá quanh năm, thu hái hoa vào mùa hè.
• Chế biến: Dùng tươi hay phơi khô dùng dần.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

• Tính vị: Vỏ rễ Râm bụt có vị ngọt, tính bình; Hoa, lá có vị ngọt, tính bình;
• Quy kinh: Đại tràng, can và tỳ
• Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

4. Thành phần hoá học

Hoa chứa thiamin, riboflavin, niacin và acid ascorbic. Hoa vò nát chữa sắc tố anthocyanin và cyanin diglucosid. Trong hoa có lá đều có chất nhầy.

Tác dụng dược lý của hoa dâm bụt

Vỏ rễ có tác dụng điều kinh, chống ho, tiêu viêm.

Hoa, lá có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi niệu tiêu thũng, chỉ huyết, cố tinh, sát trùng.

Bài thuốc từ bông bụt chữa mụn nhọt, sưng tấy

1. Bụt chữa đơn độc, ung nhọt sưng đau

Lá râm bụt, lá trầu không, lá thồm lồm: mỗi thứ 1 nắm; giã nát đắp lên chỗ mụn nhọt đang mưng mủ, sưng đau (kinh nghiệm dân gian).

2. Bài thuốc tiêu độc, chữa mẩn ngứa

• Lá và hoa râm bụt, hãm nước sôi như pha trà uống trong ngày.
• Dùng lá và hoa râm bụt giã nát, trộn với mật ong đắp vào chỗ đau (Bản thảo cương mục).
• Lá và hoa râm bụt, giã cùng với một ít vôi ăn trầu, đắp lên chỗ nhọt đang sưng tấy, nhọt sẽ chóng vỡ mủ.

3. Bài thuốc chữa đơn độc, mụn nhọt sưng tấy

Lá và hoa Râm bụt tươi giã đắp.

Cây dâm bụt chữa lỵ, tiểu buốt

1. Chữa lỵ lâu ngày không khỏi, đại tiện ra máu, mủ

Vỏ thân hoặc vỏ rễ cây râm bụt (bỏ vỏ ngoài, chỉ lấy lớp vỏ trắng) 50g tươi hoặc 20g khô, lá và búp táo chua (táo ta) 50g tươi hoặc 20g khô, trần bì (vỏ quýt để lâu ngày) 8g, gừng tươi 8g; vỏ râm bụt và lá táo sao vàng, hạ thổ, sau đó cùng trần bì và gừng sắc kỹ với nước, chia 2-3 lần uống trong ngày.

2. Chữa chứng đái buốt, đái đỏ từ cây phù tang

Lá râm bụt, thài lài tía, cỏ mã đề – mỗi vị 1 nắm; giã nhỏ, chế nước đun sôi để nguội vào, vắt lấy nước cốt, uống 2-3 lần trong ngày.

Điều trị bệnh phụ từ từ cây hoa dâm bụt

1. Trị chứng kinh nguyệt không đều, sớm kỳ, huyết ra nhiều

Vỏ cây râm bụt 20g, lá huyết dụ 20g; sắc nước uống.

2. Chữa phụ nữ khí hư (bạch đới) ra nhiều

Lá râm bụt, lá bấn (bạch đồng nữ) – mỗi thứ 1 nắm; sắc nước, uống thay trà trong ngày.

3. Chữa phụ nữ sau khi sinh đẻ máu xấu nghịch lên gây nhức đầu, chóng mặt

Hoa râm bụt khô 8g, gỗ vang (tô mộc) 10-12g, gừng tươi 5-7 lát; sắc nước uống trong ngày.

4. Điều trị chứng kinh nguyệt không đều, thấy sớm kỳ, ngắn vòng hay ra nhiều máu, rong huyết

Vỏ rễ râm bụt, lá Huyết dụ mỗi vị 30g sắc uống.

 Một số bài thuốc khác từ bông bụt

1. Điều trị viêm tuyến mang tai

Lá hoặc hoa tươi 30g sắc uống. Cũng dùng lá và hoa tươi cùng với lá Phù dung giã nát đắp ngoài.

2. Trị chứng viêm kết mạc cấp

Rễ Râm bụt 30g sắc uống.

3. Trúng thử cấm khẩu và bài thuốc từ cây dâm bụt

Lá râm bụt tươi, giã nát, thêm ít muối, vắt nước uống.

4. Chữa chứng bồn chồn, hồi hộp, khó ngủ

Chỉ cần dùng một vị hoa râm bụt, hái về phơi trong bóng mát cho khô; hàng ngày dùng 3-5g, hãm nước sôi uống thay trà trong ngày.

5. Chữa quai bị sưng đau

Lá râm bụt 1 nắm to (khoảng 30-40g), hành củ 5-10 củ; giã nhỏ, chế nước sôi để nguội vào gạn lấy nước cốt uống, bã đắp lên chỗ sưng rồi dùng băng cố định lại.

Hy vọng những thông tin trên mang đến cho bạn những bài thuốc chữa bệnh hữu ích. Tuy nhiên, đó chỉ là những bài thuốc dân gian, chưa có cơ sở khoa học, cho nên người bệnh cần dùng theo chỉ định của bác sĩ để có hiệu quả cao nhất.

Xem thêm: Cây bạch hoa xà (bạch tuyết hoa, cây hoa chiến) và 14 bài thuốc chữa bệnh về da (mụn nhọt, chốc lở), xương khớp, kinh nguyệt không đều, trễ kinh…